Bu Qanun sığorta işinin inkişaf etdirilməsinə və etibarlı şəkildə həyata keçirilməsinə, sığortalıların və sığortaçıların hüquq və mənafelərinin qorunmasına yönəldilir, sığortaçıların maliyyə sabitliyinin təmin edilməsini, sığorta sahəsində fiziki və hüquqi şəxslərin peşəkar fəaliyyətini (ekspert, aktuar, agentlik, broker və produktor fəaliyyətini) göstərmələrini, sığorta müqavilələrindən irəli gələn münasibətlərini tənzimləyir, sığorta sahəsində dövlətin səlahiyyətlərini müəyyən edir.

Bu Qanun sosial sığorta sahəsində yaranan münasibətlərə şamil edilmir.

Əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər, xarici hüquqi şəxslər Azərbaycan Respublikasının ərazisində Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları və hüquqi şəxsləri ilə bərabər əsaslarla sığortalanma hüququna malikdirlər.

Bu Qanunda aşağıdakı əsas anlayışlardan istifadə edilir:

1. Sığorta sistemi müvafiq icra hakimiyyəti orqanından, sığortaçılardan, sığorta brokerləri, agentləri və ekspertlərindən ibarətdir.

2. Sığorta sahəsində qanunvericilik Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsindən, bu qanundan, Azərbaycan Respublikasının digər normativ hüquqi aktlarından və Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrdən ibarətdir.

Dövlət hakimiyyəti və bələdiyyə orqanları, qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş tənzimləmə və nəzarət funksiyalarının həyata keçirilməsi halları istisna olmaqla, sığortaçının fəaliyyətinə qarışa, onun əmlakına və fondlarına sərəncam verə bilməzlər.

1. Sığorta müqavilələri bağlayarkən sığortaçı sığortalının tələbi ilə müvafiq sığorta növü üzrə xüsusi razılıq və öz maliyyə vəziyyəti barədə məlumatı (mühasibat balansını, mənfəət-zərər barədə hesabatı) və əvvəlki il üçün auditor rəyini, sığortaçının təkrar sığortaya risklərin verilməsi haqqınla məlumatı təqdim etməlidir.

2. Yanlış və ya yarımçıq məlumat verməklə sığortalını çaşdıran sığortaçı qanunvericiliyə uyğun olaraq məsuliyyət daşıyır.

1. Sığorta sahəsində aşağıdakılar qadağandır:

1.3. Sığortaçının bank, istehsal və ticarət fəaliyyəti ilə məşğul olması.

1. Sığortaçının Azərbaycan dilində tam rəsmi adı olur. Onun tam adında «sığorta» sözü və təşkilati-hüquqi forması göstərilməlidir. Sığortaçının adı həmçinin xarici dildə tam və ya qısaldılmış formada yazıla bilər.

2. Sığortaçının adında Azərbaycan Respublikasının rəmzlərindən və «Azərbaycan Respublikası», «dövlət», «milli», «mərkəzi» sözlərindən qanunvericiliyə müvafiq surətdə istifadə olunur. Eyni addan müxtəlif sığortaçıların istifadə etməsinə yol verilmir.

Siyasi partiyalar, ictimai birliklər və fondlar (qeyri-kommersiya təşkilatları) istisna edilməklə, bir və ya bir neçə hüquqi və ya fiziki şəxs, bilavasitə sığorta fəaliyyətini həyata keçirmək üçün qanunvericilikdə nəzərdə tutulan bütün təşkilati hüquqi formalarda sığortaçını təsis edə bilərlər.

1. Sığortaçının və təkrar sığortaçının nizamnamə kapitalının minimum məbləğini qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

2. Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla, sığortaçı nizamnamə kapitalını dövlət qeydiyyatına alınmazdan əvvəl tamamilə ödəməlidir.

3. Sığortaçının nizamnamə kapitalını formalaşdırmaq üçün kredit şəklində cəlb olunmuş pul vəsaitindən, habelə qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, dövlət və bələdiyyə büdcələrinin, büdcədənkənar fondların pul vəsaitindən və dövlət hakimiyyəti orqanlarının sərəncamında olan digər vəsaitdən istifadə edilə bilməz.

4. Nizamnamə kapitalına pay şəklində qoyulan əmlakın və ya əmlak hüquqlarının dəyərinin nizamnamə kapitalına nisbəti 25 faizdən çox ola bilməz.

Qanunvericilikdə daha yuxarı faiz nəzərdə tutulmayıbsa, sığortaçının bilavasitə və ya dolayısı ilə hər hansı hüquqi şəxsin nizamnamə kapitalında iştirakı sığortaçının öz vəsaitinin 20 faizindən artıq və bütün belə iştirakın məcmu məbləği onun öz vəsaitinin 50 faizindən artıq ola bilməz.

Sığortaçılar bu Qanuna uyğun olaraq tərtib edilmiş nizamnamə əsasında fəaliyyət göstərirlər.

Nizamnamədə edilən dəyişikliklər barəsində qanunvericiliklə müəyyən edilmiş müddətdə dövlət qeydiyyatı orqanına ərizə ilə müraciət edilir və müvafiq icra hakimiyyəti orqanına 15 gün müddətində məlumat verilir. elan edilmiş nizamnamə kapitalının dəyişməsi barədə məlumat həmin müddətdə müvafiq icra hakimiyyəti orqanına verilir.

Nizamnamədə dəyişikliklər Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş qaydada üçüncü şəxslər üçün qüvvəyə minir.

1. Sığortaçının idarəetmə və daxili nəzarət strukturu qanunvericiliyə uyğun olaraq onun nizamnaməsi ilə müəyyən edilir.

2. Sığortaçının Azərbaycan Respublikasında və xarici ölkələrdə filialları, şöbələri və nümayəndəlikləri müvafiq icra hakimiyyəti orqanına məlumat verməklə, qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş qaydada açıla bilər.

3. Filiallar, şöbələr və nümayəndəliklər sığortaçının təsdiq etdiyi əsasnaməyə uyğun fəaliyyət göstərirlər.

4. Filialların, şöbələrin və nümayəndəliklərin rəhbərləri sığortaçı tərəfindən təyin edilir.

1. Sığortaçının rəhbərləri aşağıdakı tələblərə cavab verməlidirlər:

Sığortaçılar və sığorta broker təşkilatları müvafiq sığorta növləri üzrə xüsusi razılıq aldıqdan sonra fəaliyyətə başlaya bilərlər.

Sığorta fəaliyyəti göstərmək üçün xüsusi razılığın verilməsi, onu verməkdən imtina edilməsi, müvəqqəti dayandırılması və ləğv edilməsi qaydası və şərtləri qanunvericiliklə müəyyən edilir.

1. Təkrar sığorta sığortaçının sığortalı qarşısında öz öhdəliklərinin bir hissəsinin yerinə yetirilməsi riskini başqa sığortaçıda (təkrar sığortaçıda) sığortalamasıdır.

2. Təkrar sığorta müqaviləsini bağlamış sığortaçı sığorta müqaviləsinə uyğun olaraq sığortalı qarşısında götürdüyü öhdəliklərə görə tam həcmdə məsuliyyət daşıyır.

1. Sığorta obyekti bir müqavilə əsasında bir neçə sığortaçı tərəfindən sığortalana bilər. Bu müqavilədə hər sığortaçının razılaşdırılmış paylar əsasında hüquq və vəzifələrini müəyyən edən şərtlər olmalıdır.

2. Yüksək risklərin birgə sığortalanması üçün sığortaçılar öz aralarında bağlanan saziş əsasında sığorta daxılı yarada bilirlər.

3. Sığortalı qarşısında öhdəliyi öz payı miqdarında olmaqla şərikli sığortaçılardan biri sığortalı ilə münasibətdə bütün şərikləri təmsil edə bilər.

1. Sığorta daxılı həm könüllü, həm də qanunvericiliyə uyğun olaraq sığortaçıların arasında bağlanan saziş əsasında yaradılır.

2. Saziş müəyyən bir iri sığorta obyekti və ya sığorta növü üzrə yüksək risklərin sığortalanması məqsədi ilə müəyyən müddətdə bağlana və ya müddətsiz ola bilər.

3. Daxıla qəbul edilən risklərin və komissiyon mükafatının daxılın üzvlərinin arasında bölüşdürülməsi nisbətləri sazişdə müəyyən edilir.

4. Daxıla qəbul edilmiş risklər onun adından üzvü olan sığortaçı tərəfindən yenidən təkrar sığortaya verildikdə, bu işdə bütün üzvlərin iştirakı, öhdəliklərinin və komissiyon mükafatının bölüşdürülməsi qaydası daxılın üzvləri tərəfindən müəyyən edilir.

5. Daxılın üzvü olan sığortaçıların rəhbərlərindən (nümayəndələrindən) ibarət şura tərəfindən idarə olunur və onun təsdiq etdiyi əsasnaməyə uyğun olaraq fəaliyyət göstərir.

1. Ölkədə sığorta işinin inkişafı, sığortaçılar arasında əməkdaşlığın təmin edilməsi, onların hüquq və mənafelərinin qorunması məqsədi ilə sığortaçıların birliyi (Birlik) yaradılır.

2. Birlik hüquqi şəxs statusuna malik olan qeyri-kommersiya təşkilatıdır.

3. Birliyin orqanlarına seçkilərin keçirilməsi, idarə edilməsi, qərarların qəbul edilməsi və üzvlük haqlarının verilməsi qaydası, üzvlərinin hüquq və vəzifələri qanunvericiliyə uyğun olaraq üzvlərin ümumi yığıncağında qəbul etdikləri nizamnamə ilə müəyyən edilir.

4. Birlik, sığorta fəaliyyətinin inkişaf etdirilməsi üçün sığorta sahəsində tədqiqat və ixtisas təşkilatları yarada, kurslar aça, seminar, konfrans və digər elmi tədbirləri təşkil edə, hüquqi şəxs olan sığorta büroları yarada bilər. Birlik sığortaçıların beynəlxalq və Azərbaycan Respublikası assosiasiyalarının və təşkilatlarının üzvü ola bilər.

1. Sığorta agenti (agent) təşkilati hüquqi formasından asılı olmayaraq hər hansı hüquqi şəxs və ya hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki şəxs ola bilər.

2. Sığorta müqaviləsini bağlamaq və sığorta haqlarını qəbul etmək səlahiyyəti sığortaçıya məxsusdur. Bu səlahiyyət agentlik müqaviləsində göstərmək şərtilə agentlərə də verilə bilər.

3. Agent müqavilə ilə sığortaçının adından və onun verdiyi səlahiyyət daxilində vasitəçilik fəaliyyəti göstərir, o cümlədən sığortaçını təmsil edərək onun adından sığorta müqaviləsini bağlaya bilər.

4. İkinci dərəcəli agent sığortaçı ilə müqavilə əsasında agentlik fəaliyyəti göstərən fiziki və ya hüquqi şəxsdir.

İkinci dərəcəli agentlərə sığorta müqaviləsi bağlamaq və sığorta haqları qəbul etmək səlahiyyəti verilmir.

5. Sığortaçının idarəetmə orqanının rəhbəri və üzvləri, müdiriyyət üzvləri və digər məsul işçiləri işlədikləri sığortaçının agenti ola bilməzlər. Bu tələb sığorta agentinin funksiyasını həyata keçirən banklara aid edilmir.

6. Sığorta agentləri aşağıdakı tələblərə cavab verməlidirlər:

7. Sığorta agentlərinin fəaliyyəti qaydasının müəyyən edilməsini və onların uçota alınmasını müvafiq icra hakimiyyəti orqanı həyata keçirir.

1. Agentlər bir həftə ərzində qəbul etdikləri sığorta haqlarından öz komissiyon mükafatları məbləğini çıxdıqdan sonra qalan hissəni ən geci növbəti həftənin son iş gününə qədər sığortaçıya verməlidirlər. Hər gecikdirilmiş gün üçün sığortaçıya komissiyon mükafatının 2 faizi miqdarında dəbbə pulu ödənilir.

2. Bu maddənin 1-ci bəndinin tələbini pozmuş agentə sığortaçı tərəfindən rəsmi xəbərdarlıq edilir. Xəbərdarlıq edildiyi gündən bir il ərzində belə pozuntuya yol verilərsə, sığortaçının onunla bağladığı müqaviləni birtərəfli qaydada ləğv etmək hüququ vardır. Bu bənddə nəzərdə tutulmuş əsaslarla müqaviləsi ləğv edilmiş agentlər agentlik fəaliyyəti ilə məşğul ola bilməzlər.

3. Agentlər sığorta ödənişlərini verə bilməzlər.

4. Sığortaçıya verilmiş sığorta haqları məbləğindən əlavə dəyər vergisi tutulmur.

1. Sığorta brokeri (broker) sığorta müqaviləsində sığortalını təmsil edən, sığortaçının seçilməsi zamanı bitərəf və müstəqil mövqe tutaraq sığorta müqaviləsinin imzalanması üçün hazırlıq işlərini həyata keçirən və lazım olarsa, bu müqavilənin həyata keçirilməsinə köməklik göstərən hüquqi şəxs (broker təşkilatı) və ya hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki şəxsdir.

Təkrar sığorta brokeri təkrar sığorta üzrə sığortaçı ilə təkrar sığortaçı arasında vasitəçilik fəaliyyəti həyata keçirən brokerdir.

2. Broker təşkilatları Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərmək üçün qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş qaydada xüsusi razılıq almalı, müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş miqdarda və qaydada öz məsuliyyətini sığortalamalıdırlar.

3. Azərbaycan Respublikasında brokerlər sığorta risklərini (24-cü maddənin 2-ci bəndində nəzərdə tutulan sığortalar istisna olmaqla) yalnız Azərbaycan Respublikasında olan sığortaçıların vasitəsi ilə xarici ölkələrdə sığorta və təkrar sığorta etdirə bilərlər.

4. Mülkiyyətə qarşı, təsərrüfat və vəzifə cinayətləri törədilməsinə görə məhkum olunmuş şəxslər broker fəaliyyəti ilə məşğul ola bilməzlər.

5. Brokerlərin fəaliyyətinin qaydası müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

1. Aktuari sığorta qaydalarına, habelə investisiya, maliyyə, demoqrafik və digər sahələrə aid nəzəriyyə və statistik məlumatlara əsasən normativ mənfəət və ehtiyatların yaranmasının zəruriliyini nəzərə almaqla sığorta haqları və tarifləri hesablayan və şərtlərini hazırlayan şəxsdir.

2. Sığorta eksperti sığorta hadisəsi nəticəsində vurulan zərərin miqdarını, səbəblərini, xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirmək üçün ekspertiza, yoxlama və ya araşdırmanı həyata keçirən mütəxəssisdir.

3. Aktuari və sığorta ekspertinin fəaliyyət göstərməsi qaydasını və onlara verilən ixtisas tələblərini müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

Produktor həm sığortalı, həm də sığortaçıya münasibətdə bitərəf olan, sığortalıya müqavilənin şərtlərini aydınlaşdırmaqla sığortaçıya təqdim edilən təklifnaməsini hazırlamaqda kömək edən və sığorta hadisəsinin baş verməsinə təsir göstərə biləcək amillərdən ona məlum olanlarını sığortaçıya bildirməsi şərti ilə vasitəçilik fəaliyyəti göstərən hüquqi və ya fiziki şəxsdir.

1. Xarici hüquqi və fiziki şəxslərin Azərbaycan Respublikasının ərazisində Azərbaycan Respublikasının hüquqi və fiziki şəxsləri ilə qanunvericiliyə uyğun olaraq ancaq birgə sığorta təşkilatlarını yaratmaq hüququ vardır. Bu təşkilatların nizamnamə kapitalında xarici hüquqi və fiziki şəxslərin məcmu iştirak payı 49 faizdən artıq ola bilməz.

Azərbaycan Respublikasında xarici sığortaçıların bilavasitə sığortaçı qismində fəaliyyəti qadağandır.

3. Xarici kapitalın iştirakı ilə yaradılan birgə sığortaçıda və sığorta brokeri təşkilatlarında rəhbər və ya onun müavinlərindən biri Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı olmalıdır.

1. Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən hüquqi və fiziki şəxslər Azərbaycan Respublikasının ərazisində olan sığorta obyektlərini (bu maddənin 2-ci bəndində sadalananlar istisna olmaqla) yalnız Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən sığortaçılarda sığortalamalıdırlar.

2. Xarici ölkələrdə aşağıdakı sığortalara yol verilir:

1. Sığorta müqaviləsinin bağlanması üçün sığortalı müqavilə bağlamaq niyyəti barəsində sığortaçıya yazılı təklif verir, yaxud bu niyyətini şifahi bildirir.

2. Sığorta müqaviləsinin bağlanması faktı sığorta qaydaları əlavə edilməklə, sığortalıya verilən sığorta şəhadətnaməsi ilə təsdiq edilir.

3. Sığortaçı, agent və brokerin sığorta müqaviləsi bağlamaq üçün fiziki və ya hüquqi şəxslərə onların hüquq və vəzifəsi haqqında, habelə broşurada, izahat kitabçalarında, reklam və elanlarda yalan, çaşdırıcı və ya aldadıcı məlumatı verməsi qadağandır.

1. Sığorta müqaviləsində (sığorta şəhadətnaməsində) aşağıdakılar göstərilməlidir:

2. Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə müvafiq olaraq, habelə tərəflərin razılığı ilə müqavilədə başqa şərtlər də göstərilə bilər.

1. Müqavilə ilə və ya qanunla başqa hal nəzərdə tutulmamışdırsa, sığorta müqaviləsi müqavilənin bağlandığı gün saat 24-00-də qüvvəyə minir.

2. Müqavilədə və ya icbari sığorta haqqında qanunda başqa hal nəzərdə tutulmamışdırsa, sığorta müqaviləsi sığorta hadisəsinin baş verdiyinə görə sığorta məbləğinin tam verildiyi andan qüvvədən düşür.

1. Sığorta müqaviləsinə aşağıdakı hallarda xitam verilir:

2. Sığorta müqaviləsində nəzərdə tutulmuş hallarda, habelə tərəflərin razılaşmasına əsasən müqaviləyə sığortalının və ya sığortaçının tələbi ilə vaxtından əvvəl xitam verilə bilər. Bu barədə tərəflər bir-birini, qanunla müəyyən edilən hallar istisna olmaqla, azı 30 gün əvvəl yazılı şəkildə xəbərdar etməlidirlər.

3. Sığorta müqaviləsinə sığortalının tələbi ilə vaxtından əvvəl xitam verildikdə, sığortaçı çəkilmiş xərclər çıxılmaqla müqavilənin qurtarmamış müddəti üçün sığorta haqlarını ona qaytarır; əgər bu tələb sığortaçının sığorta qaydalarını pozması ilə bağlıdırsa o, sığorta haqlarını sığortalıya bütünlüklə qaytarır.

Sığorta müqaviləsinə sığortaçının tələbi ilə vaxtından əvvəl xitam verildikdə o, sığortalının sığorta haqlarını bütünlüklə qaytarır; əgər bu tələb sığortalının sığorta qaydalarını yerinə yetirməməsi ilə bağlıdırsa, sığortaçı çəkilmiş xərclər çıxılmaqla müqavilənin qurtarmamış müddəti üçün sığorta haqlarını qaytarır.

Bu bəndin birinci və ikinci abzaslarında nəzərdə tutulmuş hallarda sığorta haqlarının qaytarılması qaydası sığorta qaydalarında göstərilir.

4. Sığortalının ölümü ilə əlaqədar sığorta müqaviləsinə xitam verildikdə, sığortaçı müqavilə müddətinin qalmış hissəsi üçün əvvəlcədən ödənilmiş sığorta haqlarını vəfat etmiş sığortalının qanuni vərəsəsinə qaytarır.

1. Mülki Məcəllə ilə nəzərdə tutulmuş əqdlərin etibarsızlığının ümumi əsasları ilə yanaşı, sığorta müqaviləsi bağlandığı andan aşağıdakı hallarda etibarsız sayılır:

1. İcbari sığorta növləri üzrə sığorta haqları və tarifləri qanunlara uyğun olaraq müəyyən edilir, digər sığorta növləri üzrə isə onları sığortaçı müəyyən edir.

2. Zəruri hallarda haqsız rəqabətin qarşısını almaq məqsədilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı minimum sığorta tariflərini müəyyən edə bilər.

3. Sığortalının ödədiyi sığorta haqları məhsulun (işlərin, xidmətlərin) maya dəyərinə aid edilir.

1. Sığortaçı sığorta ödənişini müqaviləyə və ya qanuna müvafiq surətdə sığortalının ərizəsinə və sığorta hadisəsi haqqında akta əsasən verir.

Sığorta aktını sığortaçı və ya onun vəkil etdiyi şəxs (ekspert) tərtib edir. Sığortaçı sığorta hadisəsinin səbəblərini və təfsilatını aydınlaşdırmaq hüququna malikdir.

2. Müəssisələr, idarələr, təşkilatlar və hüquq-mühafizə orqanları, sığorta hadisəsi ilə əlaqədar sığortaçının sorğusuna əsasən tələb olunan məlumatı verməlidirlər.

3. Sığorta ödənişlərdən rüsumlar tutulmur.

1. Sığortaçının sığorta ödənişi verməkdən imtina etməsi üçün əsaslar aşağıdakılardır:

2. Sığorta məbləği əmlakın sığorta dəyərindən az olduqda, müqavilədə başqa qayda nəzərdə tutulmamışdırsa, sığorta ödənişi sığorta məbləğinin əmlakın sığorta dəyərinə mütənasib surətdə azaldılır.

3. Sığorta müqaviləsinin şərtlərində sığorta ödənişinin verilməsindən imtina üçün qanunvericiliyə zidd olmayan başqa əsaslar da göstərilə bilər.

4. Sığorta ödənişinin verilməsindən imtina edilməsi barəsində qərar sığortalıya yazılı şəkildə verilir və burada imtinanın səbəbləri əsaslandırılır.

5. Sığortalı sığortaçının sığorta ödənişini verməkdən imtina etməsi barədə məhkəməyə şikayət edə bilər.

Sığortalının müəyyən yaşınadək sağ qalması və ya ölümü şərti ilə həyat sığortası üzrə sığorta məbləği sığortalı və ya onun qanuni vərəsəsi tərəfindən ödəniş vaxtı çatandan etibarən 10 (on) il ərzində tələb edilməzsə, onuncu il başa çatdıqda sığortalıların siyahısı müvafiq icra hakimiyyəti orqanına verilməklə dövlət büdcəsinə köçürülür.

Sığortalının vəzifələri aşağıdakılardır:

2. Sığorta müqaviləsində sığortalının başqa vəzifələri də nəzərdə tutula bilər.

1. Sığortaçı:

2. Sığorta müqaviləsində sığortaçının başqa vəzifələri də nəzərdə tutula bilər.

3. Sığortaçılar vergi ödədikdən sonra öz sərəncamında qalan mənfəətdən hər rüb 1 faiz həcmində vəsaiti müvafiq icra hakimiyyəti orqanının xüsusi hesabına köçürməlidirlər.

4. Təkrar sığorta müqaviləsi bağlamış sığortaçı sığortalı qarşısında öz öhdəlikləri üzrə tam məsuliyyət daşıyır. Təkrar sığortaçı sığortaçı qarşısında götürdüyü öhdəliklər üzrə məsuliyyət daşıyır.

Təkrar sığorta müqaviləsi sığortaçı ilə sığortalı arasında bağlanan müqavilə ilə eyni vaxtda qüvvədən düşür.

5. Azərbaycan Respublikası ərazisində fəaliyyət göstərən sığortaçıların yalnız xüsusi razılıq aldığı sığorta növü üzrə riskləri təkrar sığortaya qəbul etmək hüququ vardır.

6. İcbari sığorta növləri üzrə təkrar sığortaya verilən risklərin Azərbaycan Respublikası ərazisində fəaliyyət göstərən sığortaçılarda saxlama payının həcmi və onun saxlama qaydası qanunla müəyyən edilir.

1. Əmlak sığortası müqaviləsini bağlamış sığortalı vəfat etdikdə onun hüquq və vəzifələri vərəsəlik qaydasında bu əmlakı qəbul edən şəxsə keçir.

Sığorta obyekti olan əmlak satıldıqda, dəyişdirildikdə, bağışlandıqda, icarəyə verildikdə sığortalının hüquq və vəzifələri sığortaçının razılığı ilə, müqavilədə və ya qanunda başqa şərtlər müəyyən edilməmişdirsə, həmin əmlakı qəbul edən şəxsə onun razılığı ilə keçir.

2. Üçüncü şəxsin xeyrinə həyat sığortası müqaviləsi bağlamış sığortalı vəfat etdikdə, onun hüquq və vəzifələri həmin şəxsin razılığı ilə ona keçir. Bu şəxs sığorta müqaviləsi üzrə vəzifələrini yerinə yetirə bilmədikdə, onun hüquq və vəzifələri Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə müvafiq surətdə onun hüquqlarının və mənafelərinin qorunması vəzifələrini yerinə yetirən şəxslərə keçə bilər.

3. Əgər müqavilənin qüvvədə olduğu dövrdə sığortalı məhkəmə tərəfindən fəaliyyət qabiliyyəti olmayan sayılmışdırsa, yaxud onun fəaliyyət qabiliyyəti məhdudlaşmışdırsa, belə sığortalının hüquq və vəzifələrini onun qəyyumu və ya himayəçisi həyata keçirir. Bu zaman mülki məsuliyyət sığortası sığortalının fəaliyyət qabiliyyətinin olmadığı hesab edildiyi və ya məhdudlaşdırıldığı andan bitir.

4. Sığortalı olan hüquqi şəxs sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu dövrdə yenidən təşkil edildikdə, onun bu müqavilə üzrə hüquq və vəzifələri sığortaçının razılığı ilə qanunvericiliyə uyğun olaraq müvafiq hüquqi varisinə keçir.

5. Sığorta etdirən, sığorta müqaviləsi bağlayarkən, sığorta ödənişi almaq üçün istənilən fiziki və ya hüquqi şəxs təyin etmək, habelə sığorta hadisəsi baş verənədək həmin şəxslərin və sığortaçının razılığı ilə onları dəyişdirmək hüququna malikdir.

1. Sığortalının təqsirkar şəxsə zərərin əvəzini ödəmək tələbi hüququ (iddiası) əmlak sığortası üzrə sığorta ödənişini vermiş sığortaçıya reqres qaydasında onun verdiyi sığorta ödənişi məbləğində keçir.

Sığortalı sığorta ödənişini aldıqda göstərilən hüququn həyata keçirilməsi üçün onda olan bütün lazımi sənədləri sığortaçıya verməlidir.

2. Sığortalı təqsirkar şəxsə iddiadan və ya tələbi təmin edən hüquqlardan, yaxud lazımi sənədləri sığortaçıya verməkdən imtina etdikdə, sığortaçı təqsirkar şəxsdən reqres tələbi qaydasında ala biləcəyi məbləğ həcmində sığorta ödənişi verməkdən azad edilir.

3. Sığortalı təqsirkar şəxsə sığorta ödənişinin məbləğindən artıq zərərin əvəzini ödəmək tələbi hüququnu sığortaçıya güzəşt edə bilər.

1. Sığorta obyektləri sığortalının:

Bu qanuna uyğun olaraq sığortaçının maliyyə sabitliyinin əsasını onun ödənilmiş nizamnamə kapitalı, xüsusi təminatı, ödəmə qabiliyyətini təmin edən normativlər, sığorta ehtiyatları, habelə təkrar sığorta sistemi təşkil edir.

1. Qeyri-həyat, habelə həyat sığortasına aid edilən xəstəlik və fərdi qəza sığortası sahəsində təkrar sığortaya hesablanmış sığorta haqları çıxılmaqla daxil olmuş sığorta haqları onların 10 faizindən çox olmamaq şərti ilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi minimum faiz miqdarında xüsusi təminat kimi saxlanılır.

2. Yeni təsis edilmiş sığortaçılar üçün göstərilən xüsusi təminat müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi minimum miqdara çatanadək sığortaçının ödənilmiş nizamnamə kapitalının 10 faizi miqdarında müəyyən edilir.

3. Sığortaçının xüsusi təminatı bütün hallarda ödənilmiş nizamnamə kapitalının 10 faizindən az ola bilməz.

4. Həyat sığortası sahəsində müqavilə öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi məqsədilə xüsusi təminatın yaradılması qaydası və şərtlərini müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.

1. Sığortaçılar xüsusi təminat kimi saxlanılan pul vəsaitinə (Azərbaycan manatı, xarici valyuta) və daşınar əmlaka müvafiq icra hakimiyyəti orqanının icazəsi olmadan sərəncam verə bilməzlər.

2. Xüsusi təminat kimi sərbəst istifadəsi qadağan edilmiş dəyərlərin eyni qiymətə malik olan başqa belə dəyərlə əvəz edilməsi üçün icazə tələb olunmur. Bu zaman əvəz etmə əməliyyatının həyata keçirildiyi tarixdəki qiymətlər əsas götürülür.

3. Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı xüsusi təminat kimi saxlanılan aktivlərin sığortaçı hesabına yenidən qiymətləndirilməsini, onların çatışmayan hissəsinin tamamlanmağını və bu aktivlərin daxilində zəruri olmayan əmlakın digər əmlakla dəyişdirilməsini tələb edə bilər.

4. Sığortaçının xüsusi təminatı çatışmadıqda istifadəsi qadağan edilmiş dəyərlərdən əldə edilən faiz, dividend və digər belə gəlirlər xüsusi təminatın tamamlanmasına yönəldilir.

5. Xüsusi təminatın bu Qanunun 40-cı maddəsinə uyğun olaraq tələb ediləndən artıq olan hissəsindən sərbəst istifadəyə qadağan edilmir.

6. Sığortaçılar sığorta fəaliyyətinə başladığı gündən 15 gün ərzində ilk dəfə xüsusi təminatın yaradılması şərtlərinə və qaydasına dair təkliflər hazırlayır və müvafiq icra hakimiyyəti orqanına göndərir. Bu Qanuna uyğun olmayan və ya sığortalıların hüquq və mənafelərinə xələl gətirə bilən şərt və qaydalar müvafiq icra hakimiyyəti orqanının tələbi ilə dəyişdirilməlidir.

7. Sığortaçılar xüsusi təminata bu Qanuna uyğun olaraq verilən tələblərin yerinə yetirilməsi barədə məlumatı yerinə yetirildiyi gündən etibarən ən geci 5 (beş) iş günü ərzində müvafiq icra hakimiyyəti orqanına bildirməlidirlər.

1. Xüsusi təminat sığortaçının ləğv edilməsi və ya ödəmə qabiliyyəti olmaması halında, ilk növbədə müvafiq sığorta sahəsində sığortalılara borcların ödənilməsi (sığorta ödənişlərinin verilməsi və çəkilmiş xərclər çıxılmaqla müqavilənin qurtarmamış müddəti üçün sığorta haqlarının qaytarılması) üçün istifadə olunur. Artıq qalan vəsait digər sığorta sahələrinə aid xüsusi təminatlara əlavə edilir.

2. Sığortaçı tərəfindən fəaliyyəti dayandırılan sığorta sahələrinə aid xüsusi təminatlardan həmin sahələrdə bütün borclar ödənildikdən sonra sərbəst istifadə edilməsinə icazə verilir.

1. Aşağıdakı dəyərlilər xüsusi təminat kimi saxlanıla bilər:

2. Daşınmaz əmlakın dəyəri xüsusi təminatın ümumi məbləğinin yarısından çox ola bilməz.

1. Öz fəaliyyətinin sabitliyini təmin etmək üçün sığortaçılar bu Qanuna uyğun olaraq sığorta haqlarından sığorta ehtiyatları yaradırlar.

2. Sığortaçılar yanğın və mühəndislik sığortası növləri üzrə baş verə biləcək zəlzələ nəticəsində zərərin ödənilməsi öhdəliyi müqabilində aldıqları sığorta haqlarından təkrar sığortaya hesablanmış sığorta haqları, komisyon mükafatlar və sığorta hadisəsinin qarşısının alınması xərcləri çıxılmaqla qalan sığorta haqları məbləğindən ayırmalar hesabına on beş il müddətli sığorta ehtiyatını yaradırlar. Bu ehtiyatın yaradılması, o cümlədən ayırmaların hesablanması qaydası müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.

3. Sığortaçılar uzunmüddətli (bir ildən artıq) həyat sığortası və zəlzələ sığortası növlərindən başqa bütün digər sığorta növlərində yüksək dərəcəli risklər üzrə müqavilə öhdəliklərinin yerinə yetirilməsini təmin etmək üçün yüksək dərəcəli zərərlərin ödənilməsi ehtiyatını yaradırlar.

Bu ehtiyat keçən hesabat dövrlərində faktiki verilmiş və (və ya) hesablanmış sığorta ödənişlərinə əsasən müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada hesablanır.

4. Cari risklər üzrə sığorta ehtiyatı qüvvədə olan müqavilələrə görə daxil olmuş sığorta haqlarından təkrar sığortaya hesablanmış sığorta haqları, komisyon mükafatlar və sığorta hadisəsinin qarşısının alınması xərcləri çıxıldıqdan sonra qalan vəsaitin hesabat dövrünə keçən günlərin və ya ayların əsasında hesablanmış hissəsindən ibarət olur.

Cari risklər üzrə sığorta ehtiyatının sığorta müqavilələri əsasında hesablanması texniki cəhətdən mümkün olmadıqda, bu ehtiyat daxil olmuş sığorta haqlarından hər hesabat dövrünün sonunda qalan vəsaitin nəqliyyat sığortası növündə minimum 25 faizi, digər sığorta növlərində minimum 33,5 faizi miqdarında ayırmalar hesabına yaradılır.

5. Həyat sığortası sahəsində fəaliyyət göstərən sığortaçılar müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi qaydada ümumi aktuari hesablamalarına əsasən riyazi ehtiyat yaradırlar.

6. Sığorta ehtiyatları müqavilə üzrə öhdəliklərin göstərildiyi valyutada hesablama tarixinə birja məzənnəsi üzrə hesablanır. Əgər sığortaçının aldığı sığorta haqlarının valyutası onun öhdəliklərinin ifadə olunduğu valyutadan fərqlidirsə sığortaçı müvafiq sığorta ehtiyatlarını yaratmaq üçün öhdəliklərin ifadə olunduğu valyutanı satın ala bilər.

7. Sığortaçı müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi həcmdə və qaydada sığorta hadisəsinin qarşısının alınması tədbirləri fondunu və komisyon mükafat fondunu yarada bilər.

8. Sığortaçı başqa ehtiyatlar və fondlar yarada bilər.

9. Xüsusi təminat sığorta ehtiyatlarının tərkib hissəsidir.

1. Bu Qanunda göstərilmiş sığorta ehtiyatları sığortaçının müqavilələr üzrə öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi üçün nəzərdə tutulur.

2. Sığorta ehtiyatlarının vəsaiti sığortaçının seçimi ilə aşağıdakı qaydada yerləşdirilə bilər (investisiya edilə bilər):

3. Bir bankda və ya kredit təşkilatında bütün sığorta ehtiyatları vəsaitinin 40 faizindən çoxu saxlanıla bilməz.

4. Sığorta ehtiyatlarının vəsaiti yerləşdirilən daşınmaz əmlakın və torpaqların dəyəri onların bazar qiymətinin 80 faizi miqdarında qəbul edilir.

1. Öz ödəmə qabiliyyətini təmin etmək üçün sığortaçı aşağıdakı normativlərə riayət etməlidir:

2. Sığortaçının öz vəsaitinə onun aktivləri ilə müqavilə öhdəliklərinin məbləği arasında fərq aid edilir. Bu zaman aktivlər hesablanarkən faktiki verilmiş sığorta ödənişləri məbləği nəzərə alınmır.

3. Sığortaçı bu maddədə göstərilən normativlərə öz aktivlərinin tamamlanması, öhdəliklərinin müvafiq hissəsinin təkrar sığortaya verilməsi və ya sığorta əməliyyatlarının azaldılması yolu ilə riayət etməlidir.

4. Sığortaçının öz vəsaitinin məbləği qanunvericiliklə müəyyən edilmiş minimum nizamnamə kapitalı məbləğindən az ola bilməz.

Sığortaçının müflisləşdiyi halda bir və ya bir neçə başqa sığortaçı onun həyat sığortası portfelini bütün hüquq və öhdəlikləri ilə birlikdə qəbul edəcəyini bildirərsə, həmin sığorta portfeli sığortaçının müflis elan edilməsi və ləğv edilməsi prosedurunun başa çatmasına qədər müvafiq icra hakimiyyəti orqanının icazəsi ilə digər sığortaçılara verilə bilər.

İflasa uğrayan sığortaçının həyat sığortası portfeli ilə birlikdə xüsusi təminat və müvafiq sığorta ehtiyatları verilir və ya onlar sığorta portfelini qəbul edən sığortaçı tərəfindən yaradılır.

1. Sığortaçının hər hansı formada yenidən təşkili (birləşməsi, qovuşması, bölünməsi, ayrılması, çevrilməsi) və bununla əlaqədar sığorta portfelini qismən və ya tamamilə başqa bir sığortaçıya verməsi müvafiq icra hakimiyyəti orqanının icazəsi ilə həyata keçirilir.

2. Sığorta portfelinin başqasına verilməsi haqqında müqavilədə sığortalıların hüquq və mənafelərinə xələl gətirən şərtlər olmamalıdır.

3. Sığorta portfelinin başqasına verilməsi haqqında müqavilədə verilən sığorta müqavilələri, portfellə birlikdə verilən sığorta ehtiyatları, investisiyadan əldə ediləcək gəlirlərə və xüsusi təminatlara dair şərtlər, habelə portfelin verilmə tarixi dəqiq göstərilməlidir.

4. Sığortaçının yenidən təşkili, ləğvi və bununla əlaqədar sığorta portfelinin başqasına verilməsi respublika mətbuatında bir həftə ara ilə ən azı iki dəfə elan edilir. elan tarixindən etibarən üç ay ərzində etiraz bildirməyən sığortalılar portfelin başqasına verilməsini qəbul etmiş hesab olunurlar.

5. Bu Qanuna uyğun olaraq sığorta portfelini başqasına verən sığortaçının öhdəliklərinə xüsusi təminatla sığorta ehtiyatları tam həcmdə verildikdən sonra xitam verilir.

6. Sığortaçının hər hansı formada yenidən təşkili, portfelini başqasına verməsi, xüsusi razılığın ləğvi barədə məlumat müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən respublika mətbuatında elan edilir.

1. Azərbaycan Respublikasında sığortalıların, sığortaçıların və sığorta bazarının digər iştirakçılarının, habelə dövlətin hüquq və mənafelərinin qorunması sığorta qanunvericiliyinin tələblərinə əməl edilməsi məqsədilə sığorta fəaliyyətinə nəzarət müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən həyata keçirilir.

Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanının təsdiq etdiyi əsasnaməyə uyğun olaraq fəaliyyət göstərir.

2. Müvafiq icra hakimiyyəti orqanının əsas vəzifələri aşağıdakılardır:

Sığorta nəzarəti sahəsində müvafiq icra hakimiyyəti orqanının hüquqları aşağıdakılardır:

1. Sığortaçının maliyyə sabitliyinin xüsusi təminatı normativləri gözlənilmədikdə, yaxud onun müqavilə öhdəliklərini yerinə yetirə bilməməsi və ya maliyyə vəziyyətinin sığortalıların hüquq və mənafelərinə təhlükəli olan dərəcədə pisləşməsi sübut edildikdə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı, müəyyən vaxt verərək həmin sığortaçıdan aşağıdakı tədbirlərin həyata keçirilməsini tələb edə bilər:

2. Sığortaçının rəhbərliyi və ya təsisçiləri bu maddənin 1-ci bəndində göstərilən tədbirlərin yerinə yetirilməsi haqqında məlumatı müvafiq icra hakimiyyəti orqanına aylıq hesabat qaydasında verməlidir.

3. Bu maddənin 1-ci bəndində göstərilən tədbirlərin yerinə yetirilməsi və ya onların görülməsinə baxmayaraq maliyyə vəziyyətinin yaxşılaşdırılması mümkün olmadıqda müvafiq icra hakimiyyəti orqanının:

1. Sığorta sahəsində inhisar fəaliyyətinin və haqsız rəqabətin qarşısının alınması, məhdudlaşdırılması və aradan qaldırılması qanunvericiliyə uyğun olaraq müvafiq icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən həyata keçirilir.

2. Sığortaçının nizamnamə kapitalının 20 faizindən çoxunun bir və ya bir neçə əqd nəticəsində bir hüquqi və ya fiziki şəxs, yaxud saziş əsasında bir-biri ilə əlaqədar olan hüquqi və ya fiziki şəxslər qrupu, yaxud törəmə və ya asılı münasibətdə olan hüquqi şəxslər tərəfindən alınması üçün (sığortaçının təsisçiləri tərəfindən nizamnamə kapitalının ödənildiyi hallar istisna olmaqla) antiinhisar qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada və şərtlərlə müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarının razılığı tələb olunur.

1. Sığortaçılar və brokerlər qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada maliyyə-təsərrüfat fəaliyyəti üzrə statistika və mühasibat uçotu aparır və hesabatlar verirlər.

2. Sığortaçının uçot sənədləri və maliyyə hesabatları onun filiallarının əməliyyatlarını və maliyyə vəziyyətini birlikdə əks etdirməlidir. Rüblük və ya illik hesabat zamanı sığortaçının filiallarının hesabatlarını nəzərə almaqla ümumiləşdirilmiş mühasibat balansı və maliyyə nəticələri barədə hesabat təqdim edir.

3. Bu Qanundan irəli gələn sığortaçının maliyyə sabitliyi və ödəmə qabiliyyəti barədə hesabatların və digər məlumatın tərtib edilməsi və müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təqdim edilməsi qaydası normativ hüquqi aktlarla müəyyən edilir.

1. Sığortaçının maliyyə-təsərrüfat vəziyyətini onun seçdiyi sərbəst auditor yoxlayır.

Auditor tərəfindən təsdiqlənmiş illik maliyyə-təsərrüfat fəaliyyəti barədə hesabat müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təqdim edilir və mətbuatda dərc olunur.

2. Sığortaçının fəaliyyətinə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı bu qanuna uyğun olaraq nəzarət edir.

Sığortaçılar, brokerlər və sığorta bazarının digər peşəkar iştirakçıları bu Qanunu və sığorta sahəsində digər normativ hüquqi aktları pozmalarına görə qanunvericiliklə müəyyən edilmiş məsuliyyət daşıyırlar.