1.1. Malların (işlərin, xidmətlərin) bazar qiymətləri vergi ödəyicilərinin real gəlirlərinin və vergitutma bazasının düzgün hesablanması, habelə bu sahədə vergi nəzarətinin səmərəliliyinin artırılması məqsədilə müəyyənləşdirilir.

1.2. Bazar qiyməti malın (işin, xidmətin) tələblə təklifin qarşılıqlı təsiri nəticəsində təşəkkül tapan qiyməti deməkdir.

1.3. Eyni xüsusiyyətli və ya eyni cinsli mallar (işlər, xidmətlər) dedikdə, istehlak təyinatı, fiziki göstəriciləri, keyfiyyəti, mənşəyi, bir-biri ilə əvəzolunma imkanları və digər xüsusiyyətləri eyni olan mallar (işlər, xidmətlər) nəzərdə tutulur.

2.1. Malın (işin, xidmətin) bazar qiyməti müəyyənləşdirilərkən aşağıdakı məlumat mənbələrindən istifadə edilir:

2.2. Malların (işlərin, xidmətlərin) ixracı və idxalı əməliyyatları üzrə faktiki tətbiq olunan qiymətlərin reallığını müəyyənləşdirmək məqsədilə həmin ölkələrin müvafiq mallar (işlər, xidmətlər) üzrə bazar qiymətləri barədə məlumat mənbələrindən, habelə dünya bazar qiymətləri barədə məlumat mənbələrindən istifadə edilir.

3.1. Bazar qiyməti mal (iş, xidmət) satılan anadək, lakin malın (işin, xidmətin) təqdim edildiyi andan çoxu 30 gün keçənədək (əvvəl və ya sonra) ən yaxın tarixdə eyni (analoji) mal (iş, xidmət) üçün müvafiq əməliyyatlar zamanı təşəkkül tapan qiymətlərə əsasən müəyyənləşdirilir. Bu zaman qiymətli kağızın bazar qiyməti bu qiymətli kağızın təqdim edildiyi andan əvvəlki ən yaxın tarixdə həmin emitentin eyni qiymətli kağızlar üçün fond birjasının kotirovkasına əsasən müəyyənləşdirilir, bu şərtlə ki, kotirovkalar yuxarıda göstərilən qaydaya uyğun elan edilsin.

3.2. Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsində nəzərdə tutulan hallarda vergilərin hesablanması məqsədi ilə bazar qiymətləri müxtəlif mənbələrdən alınmış məlumatlar və bütün dövrlər üzrə bazar qiymətlərinin səviyyəsində baş verən dəyişikliklər nəzərə alınmaqla müəyyənləşdirilir.

3.3. Malların (işlərin, xidmətlərin) bazar qiymətləri müəyyənləşdirilərkən qiymətlərə təsir edə bilən aşağıdakı amillər nəzərə alınır:

3.4. Malların (işlərin, xidmətlərin) keyfiyyəti ilə əlaqədar qiymətlər bazar qiymətlərindən aşağı səviyyədə müəyyənləşdirilərkən keyfiyyətin səviyyəsi aidiyyəti dövlət orqanı tərəfindən təsdiq olunmalıdır.

4.1. Eyni xüsusiyyətli və ya eyni cinsli mallarla (işlərlə, xidmətlərlə) müvafiq əmtəə (iş, xidmət) bazarında heç bir əməliyyat aparılmadıqda, rəsmi və açıq mənbələrdən bu malların (işlərin, xidmətlərin) bazar qiymətləri haqqında məlumat toplamaq mümkün olmadıqda, aşağıdakı qiymətləndirmə üsullarından istifadə edilə bilər:

Bu halda malların (işlərin, xidmətlərin) bazar qiyməti həmin malların (işlərin, xidmətlərin) sonrakı (təkrar) satış qiymətinə əsasən müəyyən olunur. Bazar qiyməti sonrakı satış qiymətindən tətbiq olunmuş əlavələr çıxılmaqla müəyyənləşdirilir.

Bu üsulla bazar qiymətləri malları (işləri, xidmətləri) təqdim edənin əsaslandırılmış xərclərini və mənfəətini toplamaqla hesablanır.

5.1. Barter (mal mübadiləsi) əməliyyatları aparıldıqda, təsərrüfat əqdləri qarşılıqlı surətdə asılı olan şəxslər arasında həyata keçirildikdə, 30 gün ərzində vergi ödəyicilərinin eyni xüsusiyyətli və ya eyni cinsli mallara (işlərə, xidmətlərə) tətbiq etdikləri qiymətlərin səviyyəsi 30 faizdən çox (aşağı və yuxarı) dəyişdikdə, vergilər bazar qiymətləri əsasında hesablanır.

30 gün ərzində vergi ödəyicilərinin eyni xüsusiyyətli və ya eyni cinsli mallara (işlərə, xidmətlərə) tətbiq etdikləri qiymətlərin səviyyəsi 30 faizdən az (aşağı və yuxarı) dəyişdikdə, vergilər faktiki təqdimolunma qiymətləri əsasında hesablanır.

Vergi ödəyicisi tərəfindən sahibkarlıq fəaliyyətində gəlir (mənfəət) götürmək üçün istifadə edilən malların Vergi Məcəlləsinin 130.1-ci maddəsində müəyyən edilən qaydada uçot sənədlərində əks etdirilməməsinə görə maliyyə sanksiyaları tətbiq olunarkən vergilər malların bazar qiymətləri nəzərə alınaraq hesablanır.

5.2. Müəyyənləşdirilmiş bazar qiymətlərindən ancaq vergitutma məqsədləri üçün istifadə edilir və mallar (işlər, xidmətlər) qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada faktiki satış qiyməti ilə uçota alınır.

5.3. Vergi ödəyicilərinin təqdim olunan mallara (işlərə, xidmətlərə) tətbiq etdikləri qiymətlərin səviyyəsi bu Qaydalara əsasən müəyyənləşdirilmiş bazar qiymətlərindən 30 faizdən çox aşağı olduqda, vergilər bazar qiymətləri əsasında, yuxarı olduqda isə faktiki təqdimolunma qiymətləri ilə hesablanır.

5.4. Alınmış malların (işlərin, xidmətlərin) alış qiyməti bazar qiymətlərindən 30 faizdən çox yuxarıdırsa və onların dəyəri gəlirdən çıxılan xərclərə aid edilibsə, aşağıdakı hallarda həmin malların (işlərin, xidmətlərin) dəyəri gəlirdən çıxılan xərclərə bazar qiymətləri ilə aid edilir və vergilər yenidən hesablanır:

5.5. Alınmış malların (işlərin, xidmətlərin) faktiki təqdimolunma qiyməti ilə uçota alınması təsdiq edilərsə, bu malların (işlərin, xidmətlərin) müəyyənləşdirilən bazar qiymətlərindən 30 faizdən yuxarı qiymətə alınmasına baxmayaraq, onların faktiki alış dəyəri alıcı tərəfindən gəlirdən çıxılan xərclərə aid edilir.

5.6. Barter (mal mübadiləsi) əməliyyatları aparılarkən və təsərrüfat əqdləri qarşılıqlı surətdə asılı olan şəxslər arasında həyata keçirilərkən qiymətlər bazar qiymətləri nəzərə alınmaqla tətbiq edilir.

5.7. Nəzarət kassa aparatları tətbiq etməklə və maliyyə hesabatı kimi istifadə olunan ciddi hesabat blanklarından istifadə etməklə pul hesablaşmaları aparan vergi ödəyicilərində faktiki satış qiymətlərinin uçota alınması çek, maliyyə hesabatı kimi istifadə olunan ciddi hesabat blankları və digər aidiyyəti sənədlərlə təsdiq edilərsə, vergilərin bazar qiymətləri nəzərə alınmaqla hesablanması həmin vergi ödəyicilərinə şamil olunmur.

5.8. Malların (işlərin, xidmətlərin) bu Qaydalarda göstərilən səbəblər nəticəsində bazar qiymətlərindən 30 faizdən aşağı qiymətlə təqdim edilməsi nəzərdə tutulduğu halda, vergi ödəyicisi vergi orqanlarına əsaslandırılmış məlumat verməlidir. Bu məlumatlar əsaslı hesab edildikdə, vergi orqanları onları nəzərə almalıdır.

5.9. Vergi ödəyicisi malları (işləri, xidmətləri) müəyyənləşdirilmiş bazar qiymətlərinə əsasən vergiləri hesablayıb ödəməklə, heç bir sübut və dəlil təqdim etmədən bazar qiymətlərindən aşağı səviyyədə təqdim edə bilər.

5.10. Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsində və bu Qaydalarda nəzərdə tutulmuş hallarda malların (işlərin, xidmətlərin) təqdimolunma qiymətləri bazar qiymətlərindən 30 faizdən çox aşağı olduqda, malların (işlərin, xidmətlərin) alış qiymətləri 30 faizdən çox yuxarı olduqda və onların dəyəri gəlirdən çıxılan xərclərə aid edildikdə, barter (mal mübadiləsi) əməliyyatları aparılarkən və təsərrüfat əqdləri qarşılıqlı surətdə asılı olan şəxslər arasında həyata keçirilərkən tətbiq olunan qiymətlər bazar qiymətlərindən fərqləndikdə, vergilər müəyyənləşdirilmiş bazar qiymətləri nəzərə alınmaqla yenidən hesablanır və vergilərin azaldılmasına görə Vergi Məcəlləsinə əsasən məsuliyyət tədbirləri həyata keçirilir.