1. Tranzit azadlığı prinsipi Nizamnamənin birinci maddəsində şərh olunmuşdur. Bu prinsipə görə hər bir poçt müdiriyyəti ən sürətli yollarla və öz göndərişləri üçün tətbiq etdiyi ən etibarlı vasitələrdən istifadə etməklə digər müdiriyyət tərəfindən ona ötürülən bağlı depeşləri və açıq tranzitlə göndərilən məktub korrespondensiyası göndərişlərini təyinat üzrə göndərməyə borcludur.

2. İçərisində bioloji tez korlanan və radioaktiv maddələr olan məktubların mübadiləsində iştirak etməyən üzv ölkələr belə göndərişləri öz ərazilərindən açıq tranzitlə buraxmamaq hüququna malikdirlər. Bu maddə-məktublar, poçt kartoçkaları və sekoqramlar istisna edilməklə, həmçinin nəşr olunma şərtlərini müəyyənləşdirən və ya keçdiyi ölkədə dövriyyəsi üçün kifayət qədər qanuni əsasları olmayan göndərişlərə də şamil edilir.

3. Dəniz və quru yolları ilə göndərilən poçt bağlamalarının tranzit sərbəstliyi bu xidmətdə iştirak edən ölkələrin əraziləri ilə məhdudlaşdırılır.

4. Aviabağlamaların tranzit sərbəstliyinə İttifaqın bütün ərazilərində zəmanət verilir. Lakin poçt bağlamaları haqqında Sazişi imzalamamış üzv-ölkələr aviabağlamaların yerüstü yolla göndərilməsində iştirak etməyə borclu ola bilməzlər.

5. Əgər hər hansı bir üzv ölkə tranzit azadlığı barədə müddəalara əməl etmirsə, qalan üzv ölkələr bu ölkə ilə poçt əlaqələrini dayandırmaq hüququna malikdirlər.

1. Hər bir poçt göndərişi, təyinat ölkəsinin qanunvericiliyi əsasında bu göndərişin tutulub saxlanılması halları istisna edilməklə, ünvançıya çatdırıldığı ana qədər göndəriciyə məxsusdur.

1. Poçt müdiriyyətləri ümumi razılıqla İttifaqın Aktlarında dəqiq nəzərdə tutulmamış yeni xidmətlər təşkil edə bilər. Yeni xidmətə aid olan tariflər hər bir marağı olan müdiriyyət tərəfindən xidmət üzrə istismar xərcləri nəzərə alınmaqla təyin olunur.

1. Nizamnamənin 7-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş və Konvensiyada, Sazişlərdə, eləcə də İcra Reqlamentlərində istifadə edilən pul vahidi Xüsusi Alqı Hüququ (XAH) adlanır.

1. Yalnız Poçt müdiriyyətləri İttifaqın Aktlarına müvafiq olaraq ödənişi təsdiq edən poçt markaları buraxmaq hüququna malikdir. Konvensiyanın İcra Reqlamentinin müddəalarına uyğun olan poçt ödənişi qeydləri, frankirə maşınlarının ottiskləri, mətbəə ottiskləri və digər ştempelləmə üsulları ilə alınan ottisklər yalnız Poçt müdiriyyətinin icazəsi əsasında istifadə oluna bilər.

2. Poçt markalarının mövzu və süjetləri ÜPİ-nin Nizamnaməsinin preambulasının ruhuna və İttifaq orqanlarının qəbul etdikləri qərarlara uyğun olmalıdır.

1. Müxtəlif beynəlxalq poçt xidmətlərinə aid olan tariflər Konvensiya və Sazişlərdə müəyyənləşdirilir. Tariflərin belə müəyyənləşdirilməsi, prinsipcə, həmin xidmətlərin göstərilməsinin dəyəri əsasında həyata keçirilməlidir.

2. Aktlarda oriyentir kimi göstərilən tariflər daxil olmaqla, tətbiq edilən tariflər, eyni xüsusiyyətlərə (kateqoriya, miqdar, işlənmə müddəti və s.) malik daxili rejim göndərişlərinə tətbiq edilən tariflərə ən azı bərabər olmalıdır.

3. Poçt müdiriyyətləri Konvensiya və Sazişlərdə verilən, eləcə də orientasiya kimi göstərilməyən tariflər də daxil olmaqla, bütün tarifləri qaldırmaq hüququna malikdirlər.

4. Konvensiya və Sazişlərdə nəzərdə tutulduğundan başqa hər cür poçt tariflərini müştərilərdən almaq qadağandır.

5. Alınmış tarifləri Konvensiya və Sazişlərdə nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, hər bir poçt müdiriyyəti öz xeyrinə saxlayır.

1.1. Konvensiya və Sazişlərdə pulsuz göndərilmələrin konkret halları nəzərdə tutulmuşdur.

2.1. Poçt müdiriyyətləri və ya onların müəssisələri tərəfindən göndərilən, xidməti yazılmaya aid məktub korrespondensiyası göndərişləri hər cür poçt rüsumlarından azaddır.

2.2. Xidməti yazışmaya aid aşağıdakı məktub korrespondensiyası göndərişləri əlavə aviatariflər istisna olmaqla, hər cür poçt rüsumlarından azaddır.

3.1. Hərbi əsirlərə ünvanlanmış və ya onlar tərəfindən birbaşa və ya Reqlamentdə nəzərdə tutulmuş müəssisələrin vasitəçiliyi ilə göndərilən məktub korrespondensiyası göndərişləri, poçt bağlamaları və poçt maliyyə xidmətlərinin göndərişləri əlavə aviatariflər istisna olmaqla, hər cür poçt tariflərindən azad edilir. Müharibə aparan tərəfə mənsub, neytral ölkədə qəbul və intern edilmiş şəxslər, əvvəlki müddəaların onlara tətbiq edilməsi zamanı sözün birbaşa mənasında hərbi əsirlərə bərabər tutulur.

3.2. 3.1 paraqrafda nəzərdə tutulmuş müddəalar müharibə vaxtı dinc əhalini qorumaq üçün 12 avqust 1949-cu il Cenevrə Konvensiyasında nəzərdə tutulmuş mülki intern edilmiş şəxslərə ünvanlanmış və ya bu şəxslər tərəfindən birbaşa və ya reqlamentdə nəzərdə tutulmuş müəssisələrin vasitəçiliyi ilə göndərilən məktub korrespondensiyası göndərişlərinə, poçt bağlamalarına və poçt maliyyə xidmətləri göndərişlərinə də tətbiq edilir.

3.3. Reqlamentdə nəzərdə tutulmuş müəssisələr, göndərişləri bilavasitə və ya vasitəçi kimi göndərmək və ya almaqdan asılı olmayaraq, 3.1 və 3.2 paraqraflarında göstərilən şəxslərə aid məktub korrespondensiyası göndərişlərini, poçt bağlamalarını və poçt maliyyə xidmətləri göndərişlərini həmçinin pulsuz göndərmək hüququna malikdir.

3.4. Çəkisi 5 kq-a qədər olan bağlamaların pulsuz göndərilməsinə icazə verilir. Göndərişlərin tərkibi bölünməz olduqda və əsirlər arasında bölüşdürülmək üçün bir düşərgəyə və ya onun inanılmış şəxslərinə ünvanlandıqda, mümkün çəki 10 kq-a qədər artırılır.

4.1. Sekoqramlar əlavə aviatariflər istisna edilməklə hər cür poçt rüsumlarından azad edilir.

1. Məktub korrespondensiyası göndərişləri aşağıdakı iki sistemdən birinə uyğun olaraq təsnif edilir. Hər bir Poçt müdiriyyəti öz-çıxış mübadiləsi üçün tətbiq etmək baxımından sistem seçməkdə sərbəstdir.

2. Birinci sistem göndərişlərin işlənmə sürətinə əsaslanır. Bu halda göndərişlər aşağıdakılara bölünür:

3. İkinci sistem göndərişlərin tərkibinə əsaslanır. Bu halda göndərişlər aşağıdakılara bölünür:

4. Tərkiblə bağlı təsnifat sistemində;

5. Hər bir Müdiriyyət bir vərəq kağızdan ibarət olan müvafiq şəkildə bükülmüş və hər tərəfdən yapışqanlanmış prioritet və aviagöndərişlər göndərmək hüququna malikdir. Belə göndərişlər aeroqramlar adlanır.

6. Reqlamentdə göstərilən şərtlərə uyğun olaraq bir depeşlə və ya ayrı-ayrı depeşlərlə alınan, tərkibinə eyni bir göndəricidən qəbul edilmiş böyük miqdarda məktub korrespondensiyası göndərişləri daxil olan poçt böyük miqdarda poçt adlanır.

7. İçərisində qəzetlər, dövri nəşrlər, kitablar və digər çap nəşrləri olan və eyni ünvan sahibinə, eləcə də eyni bir bir təyinat yerinə göndərilən xüsusi kisələr hər iki sistemdə M kisələri adlanır; çəki limiti: 30 kq

8. Ölçü limitləri və göndərişlərin qəbul şərtləri, eləcə də çəki limitlərinə aid xüsusiyyətlər Reqlamentə aiddir.

1. Qəbul müdiriyyəti İttifaqın bütün ərazisi üzrə məktub korrespondensiyasının göndərilməsi üçün ödəniş tariflərini təyin edir. Əgər təyinat ölkələrində müvafiq göndərişlərin evə çatdırılma xidməti təşkil edilmişdirsə, bu halda ödəniş tariflərinə göndərişlərin ünvançıya evdə çatdırılma haqqı daxil edilir.

2. Təxmini ödəniş tarifləri aşağıdakı cədvəldə göstərilir:

1. Daim ən tez yolla (hava və ya yerüstü) daşınan prioritet göndərişlərə tətbiq edilən tariflərə sürətli göndərilmək üçün mümkün əlavə dəyər də daxll edilə bilər.

2. Tərkibə əsaslanmış sistemi tətbiq edən müdiriyyətlər aşağıdakı hüquqlara malikdir:

2.2. S.A.L. göndərişləri üzrə aviagöndərişlər üçün nəzərdə tutulmuş tariflərdən aşağı əlavə tariflər götürmək;

2.3. Aviagöndərişlərin və S.A.L. poçtunun ödənilməsi üçün onların poçt xidmətləri dəyərini və aviadaşınma xərclərini nəzərə almaqla, kombinə edilmiş tarifləri təyin etmək.

3. 9.4 və 9.5 maddələrinə uyğun olaraq, tariflərin azaldılması hava yolu ilə daşınan göndərişlərə də tətbiq edilir, lakin bu nəqliyyat xərclərinin bağlanması üçün nəzərdə tutulan tarif payına heç bir güzəşt tətbiq olunmur.

1. 6.2 maddəsində təyin edilmiş tariflərin minimal limitindən əlavə olaraq, Poçt müdiriyyətləri onların ölkələrində qəbul edilmiş məktub korrespondensiyası göndərişləri üçün öz daxili qanunvericiliyinə əsaslanmış aşağı tariflər təqdim edə bilər. Xüsusi halda, Poçt müdiriyyətləri böyük poçt mübadiləsinə malik olan öz müştərilərinə güzəştli tariflər təqdim etmək hüququna malikdirlər.

1. 500 qramdan az çəkiyə malik kiçik paketlərin çatdırılması üçün ünvançıdan heç bir tarif alına bilməz.

2. Əgər çəkisi 500 qramdan artıq olan kiçik paketlərin çatdırılması üçün daxili rejimdə tarif tutulursa, həmin tarif xarici ölkələrdən daxil olan kiçik paketlər üçün də tutula bilər.

3. Müdiriyyətlərə daxili rejimlə eyni olan tarifləri aşağıdakı hallarda tutmağa icazə verilir:

1. Bir qayda olaraq, məktub korrespondensiyası göndərişləri göndərici tərəfindən tam ödənilməlidir. Ödəniş üsulları Reqlamentdə müəyyənləşdirilmişdir.

2. Qəbul müdiriyyəti haqqı ödənilməmiş və ya tam ödənilməmiş məktub korrespondensiyası göndərişlərini, haqqını tam ödəmək üçün göndəriciyə qaytarmaq hüququna malikdir.

3. Qəbul müdiriyyəti həmçinin haqqı ödənilməmiş məktub korrespondensiyası göndərişlərinin haqqını və ya onun ödənilməmiş hissəsini özü ödəyə bilər və çatışmayan məbləği göndəricidən ala bilər. Bu halda, o həmçinin əlavə olaraq maksimum 0,33 XAH həcmində işlənilmə üzrə tarif ala bilər. Çatışmayan ödəniş Reqlamentdə müəyyənləşdirilmiş üsullardan biri vasitəsilə həyata keçirilir.

4. 2-ci və 3-cü paraqraflarda nəzərdə tutulmuş imkanlardan heç biri tətbiq edilmirsə, bu hallarda haqqı ödənilməmiş və ya tam ödənilməmiş göndərişlər üçün ünvançıdan və ya göndəricidən (əgər geri qaytarılan göndərişdən söhbət gedirsə), hesablanması Reqlamentdə müəyyənləşdirilmiş xüsusi tarif tutulur.

1. Marşrutun iki son məntəqəsində və ya aralıq məntəqələrin birində gəmilərin dayanması zamanı, gəmidə qəbul edilən poçt göndərişləri, gəminin üzdüyü suların aid olduğu ölkənin tarifi üzrə poçt markaları vasitəsilə ödənilməlidir.

2. Açıq dənizdə gəmilərdə poçt göndərişləri qəbul edildikdə, marağı olan Müdiriyyətlər arasındakı xüsusi razılaşma istisna edilməklə, onların ödənişi poçt markaları ilə gəminin məxsus olduğu və ya nəzarətində olduğu ölkənin tariflərinə uyğun aparılır. Bu cür şəraitdə ödənilmiş göndərişlər, gəmi son məntəqəyə çatan kimi dərhal poçt müəssisəsinə ötürülməlidir.

1. Poçt müdiriyyətləri Beynəlxalq Büronun buraxdığı beynəlxalq cavab kuponları satmaq və bu satışı öz daxili qanunvericilikləri əsasında məhdudlaşdırmaq ixtiyarına malikdir.

2. Bir cavab kuponunun dəyəri 0,74 XAH-a bərabərdir. Marağı olan Müdiriyyət tərəfindən müəyyən edilən satış qiyməti bundan aşağı ola bilməz.

3. Cavab kuponları istənilən üzv ölkədə xaricə ünvanlanan sadə prioritet göndərişin və ya sadə aviaməktubun minimal ödəniş haqqına bərabər və ya bir neçə poçt markasına dəyişdirilir. Əgər ölkənin daxili qanunvericiliyi bunu qadağan edirsə, cavab kuponları həmçinin bütöv poçt ödəniş nişanlarına və ya digər nişanlara və ya ödəniş ştempellərinə dəyişdirilə bilər.

4. Bundan əlavə, üzv ölkənin müdiriyyəti cavab kuponlarının mübadiləsində cavab kuponlarını və ödənilməli olan göndərişləri eyni vaxtda tələb etmək hüququnu özündə saxlaya bilər.

1. Məktub korrespondensiyası göndərişi sifarişli qaydada göndərilə bilər.

2. Sifarişli göndəriş üçün tarif qabaqcadan ödənilməlidir. Bu, göndərişin klassifikasiya sistemindən və kateqoriyasından asılı olaraq göndəriş üçün ödəniş tarifindən və maksimum 1,31 XAH həcmində sifarişə görə təyin edilmiş tarifdən ibarətdir. Hər bir M kisəsi üçün

Müdiriyyət vahid tarif əvəzinə bunun beş mislindən çox olmayan ümumi tarif təyin edir.

3. Fövqəladə təhlükəsizlik tədbirləri zəruri olduğu hallarda Müdiriyyətlər göndəricidən və ya ünvançıdan 2-ci paraqrafda göstərilən tarifdən başqa öz daxili qanunvericiliyinə uyğun xüsusi haqq tuta bilər.

4. Fors-major hallarına görə cavabdeh olan Poçt müdiriyyətləri hər bir sifarişli göndəriş üçün maksimum 0,13 XAH ölçüsündə xüsusi tarif tutmaq hüququna malikdir.

1. Məktub korrespondensiyası göndərişləri, belə xidmətlərə malik Müdiriyyətlər arasında nəzarətli çatdırılan göndərişlər xidməti vasitəsi ilə göndərilə bilər.

2. Nəzarətli çatdırılan göndərişlər üçün tarif qabaqcadan ödənilməlidir. Bura, göndərişin təsnifat sisteminə və kateqoriyasına uyğun ödəniş tarifi və Qəbul müdiriyyətinin təyin etdiyi nəzarətli çatdırılmaya görə tarif daxildir. Bu tarif sifarişli göndərişə görə tarifdən aşağı olmalıdır.

1. Qiyməti elan edilmiş göndərişlər adlanan, içərisində qiymətli kağızlar, sənədlər və ya qiymətli əşyalar olan prioritet və qeyri-prioritet göndərişlər və məktublar, tərkibi göndəricinin elan etdiyi məbləğlə sığortalanmış halda mübadilə edilə bilər. Bu mübadilə, Poçt müdiriyyətləri belə göndərişlərin ikitərəfli və ya birtərəfli mübadilədə qəbulu barədə razılıq əldə etmiş üzv ölkələr arasındakı münasibətlə məhdudlaşdırılır.

2. Elan olunmuş qiymətin məbləği prinsipcə məhdudlaşdırılmamışdır. Hər bir Müdiriyyət öz arzusu ilə elan edilmiş qiymətin yuxarı həddini, bu hədd 4000 XAH məbləğindən aşağı olmamaq şərti ilə təyin etmək hüququna malikdir. Bununla belə, daxili xidmətdə qəbul olunmuş qiymət həddi bu məbləğdən (4000 XAH) aşağıdırsa, həmin elan edilmiş qiymət həddi tətbiq oluna bilər.

3. Qiyməti elan olunmuş göndəriş üçün tarif əvvəlcədən ödənilməlidir. Bu tarif, sadə ödəniş tarifindən, 16,2 maddəsində nəzərdə tutulmuş sifarişə görə təyin edilmiş tarifdən və sığorta rüsumundan ibarətdir.

4. Sifarişli göndəriş üçün müəyyən edilmiş tarifin əvəzinə Poçt müdiriyyətləri öz daxili xidmətlərinə müvafiq olan tarif və ya müstəsna qaydada maksimum 3,27 XAH həcmində tarif tətbiq etmək hüququna malikdir.

5. Sığorta rüsumu 65,34 XAH üçün maksimum 0,33 XAH və ya 65,34 XAH-ın bir hissəsini və ya elan edilmiş qiymət vahidinin 0,5%-i təşkil edir. Bu tarif təyinat ölkəsindən asılı olmayaraq, hətta fors-major şəraiti ilə əlaqədar riskə məruz qalan ölkələrdə də tətbiq edilir.

6. Fövqəladə təhlükəsizlik tədbirləri zəruri olduğu hallarda müdiriyyətlər göndəricilərdən və ya ünvançılardan 3-cü, 4-cü və 5-ci paraqraflarda göstərilən tariflərdən əlavə öz daxili qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş xüsusi tariflər də götürə bilərlər.

1. Müdiriyyətləri tərəfindən bu xidmətin həyata keçirildiyi ölkələrdə göndəricinin xahişi üzrə məktub korrespondensiyası göndərişləri çatdırma müəssisəsinə daxil olduqdan sonra mümkün qədər tez vaxt ərzində xüsusi paylayıcılar (çaparlar) vasitəsi ilə ünvana çatdırılır. Hər bir Müdiriyyət bu xidməti prioritet göndərişlərlə, aviagöndərişlərlə və ya əgər iki Müdiriyyət arasında istifadə olunan yol yeganədirsə, LC yerüstü göndərişlərlə məhdudlaşdırılmaq hüququna malikdir. Əgər ünvançıya göstərilən xidmətin ümumi səviyyəsi xüsusi paylayıcıdan istifadə edildikdə olduğu kimi yüksəkdirsə təcili çatdırılmalı (çaparlı) göndərişlər başqa üsulla da işlənilə bilər.

2. Əgər göndərişlər çatdırma müəssisəsinə son adi gündəlik çatdırmadan sonra daxil olursa, bu zaman həmin göndərişlər bu cür xidmətləri yerinə yetirən ölkələrin daxili rejimində tətbiq olunan şərtlər əsasında elə həmin gün xüsusi paylayıcı vasitəsi ilə çatdırılır.

3. Məktub korrespondensiyası poçtunu bir neçə kanalla ötürmək imkanına malik Müdiriyyətlər çaparlı göndərişləri, bu göndərişlər giriş poçtu üçün mübadilə müəssisəsinə daxil olduqdan sonra ən sürətli kanalla buraxmalı, sonra isə mümkün qədər tez işləməlidirlər.

4. Çaparlı göndərişlər üçün ödəniş tarifindən başqa, minimum sadə prioritet/qeyri-prioritet (haldan asılı olaraq) göndərişin və ya sadə məktubun ödəniş tarifinə və maksimum 1,63 XAH məbləğinə bərabər əlavə tarif götürülür. Hər bir M kisə üçün Müdiriyyətlər vahid tarif əvəzinə, bu tarifin beş mislindən çox olmayaraq ümumi tarif götürür. Bu tarif qabaqcadan tam qaydada tutulmalıdır.

5. Əgər çaparlı çatdırma xüsusi çətinliklər yaradırsa, daxili xidmətdə bu cür göndərişlərə aid müddəalara uyğun olaraq əlavə tarif tətbiq edilə bilər.

6. Əgər Təyinat müdiriyyətinin qaydaları imkan verirsə, ünvançılar çatdırma müəssisəsindən öz ünvanlarına alınmış göndərişlərin, onlara təcili (çaparla) çatdırılması barədə xahiş edə bilərlər.

1. Sifarişli göndərişlərin, nəzarətli çatdırılan göndərişlərin və ya qiyməti elan edilmiş göndərişlərin qəbulu zamanı göndərici ən çoxu 0,98 XAH həcmində tarif ödəməklə, göndərişin alınması haqqında xəbərnamənin ona göndərilməsini tələb edə bilər. Alınma barədə xəbərnamə göndəriciyə ən tez yolla (hava və ya yerüstü) qaytarılır.

2. Əgər göndərici adi müddətdə almadığı xəbərnaməni tələb edirsə, bu halda ondan ikinci dəfə tarif tutulmur.

1. Göndəricinin xahişi ilə və Müdiriyyətlər arasındakı razılıq əsasında sifarişli göndərişlər, nəzarətli çatdırılan göndərişlər və qiyməti elan olunmuş göndərişlər ünvançıya şəxsən təqdim edilə bilər. Müdiriyyətlər bu tipli göndərişlərin yalnız alınma barədə xəbərnamə ilə müşayiət edilməsi haqqında razılaşa bilərlər. Bütün hallarda göndərici göndərişin şəxsən ələ verilməsi üçün 0,16 XAH həcmində tarif ödəyir.

1. Poçt müdiriyytləri arasındakı razılıq əsasında qəbul müəssisəsini qabaqcadan bu haqda xəbərdar etmək şərtilə göndərici göndərişin təyinat yerinə çatdırılması zamanı bu göndərişə hesablanacaq bütün tarif və rüsumların ödənilməsini öz üzərinə götürə bilər. Göndəriş ünvançıya verilənə qədər göndərici qəbuldan sonra onu tarif və rüsum ödənilmədən verilməsi barədə xahiş edə bilər.

2. 1-ci paraqrafda nəzərdə tutulan hallarda göndərici təyinat müəssisəsinin tələb edə biləcəyi məbləğləri ödəməyə hazır olduğu barədə zəmanət verməlidir. Zəruri halda o, qabaqcadan ödənişi həyata keçirməlidir.

3. Qəbul müdiriyyəti göndəricidən qəbul ölkəsində ona göstərilən xidmət üçün 0,98 XAH-dan çox olmayaraq tarif götürür və xidmət haqqı kimi özündə saxlayır.

4. Göndəriş qəbul edildikdən sonra verilmiş xahişə görə Qəbul müdiriyyəti maksimum 1,31 XAH həcmində hər bir xahişə görə əlavə tarif tutur. Əgər xahiş elektrik rabitəsi kanalı ilə verilməlidirsə, bu zaman göndərici həmçinin müvafiq tarifi ödəməlidir.

5. Təyinat müdiriyyəti hər bir göndəriş üçün maksimum 0,98 XAH həcmində komission rüsum almaq hüququna malikdir. Bu rüsum göndərişin gömrüyə təqdim olunması haqqından asılı olmayaraq götürülür. Həmin məbləğ göndəricidən Təyinat müdiriyyətinin xeyrinə olaraq tutulur.

6. Hər bir Müdiriyyət tarif və rüsum götürülməyən göndərişlər xidmətini sifarişli göndərişlərlə və qiyməti elan olunmuş göndərişlərlə məhdudlaşdırmaq hüququna malikdir.

1. Müdiriyyətlər öz aralarında «cavablı beynəlxalq kommersiya korrespondensiyası (MKKO/CCRİ) adlanan fakultativ xidmətdə iştirak barədə razılığa gələ bilərlər.

2. Həmin xidməti həyata keçirən Müdiriyyətlər Reqlamentdə müəyyən edilmiş müddəalara riayət etməlidirlər.

3. Bununla bərabər, Müdiriyyətlər öz aralarında başqa sistemin təyin edilməsi barədə ikitərəfli qaydada razılığa gələ bilərlər.

4. Müdiriyyətlər çəkilmiş xərcləri nəzərə alan kompensasiya sistemindən istifadə edə bilərlər.

1. Reqlamentdəki müvafiq müddəalara uyğun olaraq hazırlanıb qablaşdırılmış tez xarab olan bioloji maddələr və radioaktiv maddələrə prioritet göndərişlər və ya məktublar tarifi və sifarişli qaydada göndərilmə tarifi tətbiq edilir. Bu göndərişlərin buraxılması, Poçt müdiriyyətləri arasında həmin göndərişlərin qarşılıqlı mübadilə, yaxud yalnız bir istiqamətdə buraxılması haqqında razılıq əldə edilmiş üzv ölkələr arasındakı münasibətlərlə məhdudlaşdırılır. Belə maddələr ən tez yolla və əlavə aviatariflərin ödənilməsi şərti ilə, adətən, hava yolu ilə göndərilir.

2. Tez xarab olan bioloji maddələr yalnız kompetent, rəsmən tanınmış laboratoriyalar arasında mübadilə edilə bilər, radioaktiv maddələrin göndəriciləri isə yalnız buna xüsusi icazəsi olan təşkilatlar ola bilər.

1. Heç bir üzv ölkə, onun ərazisində yaşayıb, digər ölkədəki daha münasib tarif şərtlərindən istifadə etmək məqsədi ilə, bu ölkədən göndəriş göndərən və ya göndəriş göndərilməsini başqalarına həvalə edən göndəricinin məktub korrespondensiyasını nə göndərməyə, nə də ünvançılara çatdırmağa borclu deyildir.

2. 1-ci paraqrafın müddəaları fərq qoyulmadan göndəricinin yaşadığı ölkədə hazırlanaraq, sonra xaricə aparılmış məktub korrespondensiyası göndərişlərinə, yaxud birbaşa xarici ölkədə hazırlanmış məktub korrespondensiyası göndərişlərinə eyni dərəcədə şamil edilir.

3. Təyinat müdiriyyəti göndəricidən, o olmadığı halda isə Qəbul müdiriyyətindən daxili tariflərin ödənilməsini tələb etmək hüququna malikdir. Əgər nə göndərici, nə də Qəbul müdiriyyəti Təyinat müdiriyyəti tərəfindən müəyyən edilmiş müddətdə bu tariflərin ödənilməsinə razı olmazsa, bu halda Təyinat müdiriyyəti qaytarma xərclərini almaq hüququna malik olmaqla, bu göndərişləri qaytara, yaxud öz daxili qanunvericiliyinə uyğun onlarla davrana bilər.

4. Heç bir üzv ölkə, göndəricinin yaşamadığı ölkədə onun özü tərəfindən və digərinin vasitəsilə qəbula verilmiş böyük miqdarda məktub korrespondensiyası göndərişlərini, müvafiq konpensasiya almadan nə göndərməyə, nə də ünvançılara çatdırmağa borclu deyildir. Təyinat müdiriyyəti iki aşağıdakı qaydadan biri üzrə hesablanmış maksimum məbləğdən çox olmayaraq, çəkdiyi xərclərin konpensasiyasını Qəbul müdiriyyətindən tələb etmək hüququna malikdir: ekvivalent göndərişlərə tətbiq edilən daxili tarixin 80 %-i həcmində, yaxud hər göndəriş üçün 0,14 XAH üstə gəl hər kq üçün 1 XAH həcmində konpensasiya. Əgər Qəbul müdiriyyəti Təyinat müdiriyyəti tərəfindən müəyyən edilmiş müddətdə tələb edilən məbləği ödəməkdən imtina edirsə, bu halda Təyinat müdiriyyəti qaytarma xərclərini almaq hüququna malik olmaqla, bu göndərişləri qaytara, yaxud öz daxili qanunvericiliyinə uyğun onlarla davrana bilər.

1. Konvensiyanın və Reqlamentin tələblərinə uyğun şərtlərə cavab verməyən göndərişlərə yol verilmir.

2. Qiyməti elan edilmiş göndərişlər istisna olmaqla göndərişlərdə sikkə pullar, bank biletləri, kredit biletləri və ya təqdim edənin qiymətli əmlakı, yol çekləri, məmulatlarda və ya formaya salınmamış halda platin, qızıl və gümüş, qiymətli daşlar, zərgərlik məmulatları və digər qiymətli əşyaların olması qadağandır. Lakin əgər qəbul və təyinat ölkələrinin qanunvericiliyi buna yol verirsə, həmin əşyalar bağlı zərfdə sifarişli göndərişlər kimi göndərilə bilər.

3. Məktublarda, göndərici və ünvançı olmayan, yaxud göndərici və ya ünvançı ilə birlikdə yaşamayan şəxslərin cari və şəxsi yazışma xarakterli sənədləri mübadilə edilə bilməz. Əgər qəbul və ya Təyinat müdiriyyəti belə faktları aşkar edərsə, bu göndərişlərlə öz qanunvericiliyinə uyğun hərəkət edə bilər.

4. Reqlamentdə nəzərdə tutulmuş istisnalardan başqa, çap nəşrləri (banderollar) və sekoqramlarda aşağıdakılar göndərilə bilməz:

5. Məktub korrespondensiyası göndərişlərində aşağıdakı əşyaların göndərilməsi qadağandır:

6. Canlı heyvanların məktub korrespondensiyası göndərişlərində göndərilməsi qadağandır.

6.1. Lakin qiyməti elan edilmiş göndərişlər istisna edilməklə, məktub korrespondensiya göndərişlərində aşağıdakı canlıların göndərilməsinə icazə verilir:

7. Səhvən qəbul edilmiş göndərişlərin işlənilməsi qaydaları Reqlamentdə müəyyənləşdirilir. Bununla bərabər, içərisində 5.1, 5.2 və 5.3-cü paraqraflarda sadalanmış əşyalar olan göndərişlərin, heç bir halda nə təyinatı üzrə, nə ünvanı üzrə çatdırılması və nə də qəbul yerinə qaytarılması mümkün deyil.

1. Alıcının ünvanının dəyişdiyi halda məktub korrespondensiyası dərhal daxili xidmət tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada yerdən-yerə göndərilir.

2. Lakin aşağıdakı hallarda göndərişlər yerdən-yerə göndərilmir:

3. Öz daxili xidmətində yerdən-yerə göndərilmə xahişinə görə rüsum götürən Müdiriyyətlərə, bu cür rüsumu beynəlxalq xidmətdə də götürməsinə icazə verilir.

4. Reqlamentdə nəzərdə tutulmuş hallar istisna edilməklə, məktub korrespondensiyası göndərişlərinin bir ölkədən digər ölkəyə yerdən-yerə göndərilməsi üçün heç bir əlavə tarif götürülmür. Lakin öz daxili xidmətində yerdən-yerə göndərilmə üçün tarif götürən Müdiriyyətlərə, onların xidmətində məktub korrespondensiyası göndərişlərinin yerdən-yerə göndərilməsi üçün həmin tarifi götürməyə icazə verilir.

5. Yerdən-yerə göndərilmə şərtləri Reqlamentdə müəyyənləşdirilir.

1. Müəyyən səbəblər üzündən ünvançıya çatdırıla bilinməyən göndərişlər, çatdırılması mümkün olmayan göndərişlər adlanır.

2. Çatdırılması mümkün olmayan göndərişlərin qaytarılması və onların saxlanılma müddəti Reqlamentdə müəyyənləşdirilir.

Reqlamentdə nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, çatdırılması mümkün olmayan, qəbul ölkəsinə qaytarılan göndərişlər üçün heç bir əlavə haqq götürülmür. Lakin öz daxili xidmətində qaytarılma üçün tarif götürən Müdiriyyətlərə belə bir tarifi onların xidmətinə qaytarılan beynəlxalq göndərişlər üçün də götürməyə icazə verilir.

1. Məktub korrespondensiyasının göndəricisi onun qaytarılması, ünvanının dəyişdirilməsi və ya düzəliş edilməsi barədə o vaxta kimi xahiş edə bilər ki, bu göndəriş:

2. Hər bir Müdiriyyət, öz qanunvericiliyi buna yol verirsə, digər Müdiriyyətlərin xidmətində qəbul olunmuş, istənilən məktub korrespondensiyası göndərişinin qaytarılması, ünvanının dəyişdirilməsi və düzəliş edilməsi barədə xahişi qəbul etməyə borcludur.

3. Hər bir xahiş ərizəsinə görə göndərici ən çoxu 1,31 XAH həcmində xüsusi tarif ödəməlidir.

4. Xahiş ərizələri poçtla və ya elektrik rabitəsi kanalları ilə göndəricinin hesabına göndərilir. Göndərilmə şərtləri və elektrik rabitəsi kanallarının istifadə qaydaları Reqlamentdə müəyyənləşdirilir.

5. Eyni vaxtda, eyni bir poçt müəssisəsində, eyni bir göndəricidən, eyni bir alıcının ünvanına qəbul edilmiş bir neçə göndərişə aid olan qaytarılma, ünvanın dəyişdirilməsi və ya ona düzəliş edilməsi barədə hər bir ərizəyə görə 3-cü və 4-cü paraqraflarda nəzərdə tutulmuş tariflər yalnız bir dəfə tutulur.

1. Müştərilərin reklamasiyası göndərişin verilməsindən sonrakı gündən başlamaqla bir il ərzində qəbul olunur.

2. Həmin dövr ərzində göndəricinin və ya ünvançının problem barədə məlumat verdiyi andan etibarən reklamasiya açılır. Əgər göndəricinin reklamasiyası çatdırılmamış göndərişə aiddirsə və nəzərdə tutulmuş göndərilmə müddəti isə hələ başa çatmamışdırsa, göndəricini həmin müddət barədə məlumatlandırmaq lazımdır.

3. Hər bir Müdiriyyət digər Müdiriyyətlərin xidmətlərində qəbul edilmiş istənilən göndəriş haqqında reklamasiyaları qəbul etməyə borcludur.

4. Reklamasiyaların işlənilməsi ödənişsiz həyata keçirilir. Lakin əgər sənədlərin digər elektrik rabitəsi vasitələri və ya EMS xidmətinin köməyi ilə ötürülməsi barədə sifariş edilərsə, bu halda, əlavə xərclər, prinsipcə, bu sifarişi verən tərəfindən ödənilir. Buna aid müddəalar Reqlamentdə müəyyənləşdirilmişdir.

1. Qəbul ölkəsinin Poçt müdiriyyəti və təyinat ölkəsinin Poçt müdiriyyəti bu ölkələrin qanunvericiliyinə uyğun şəkildə məktub korrespondensiya göndərişlərini gömrük baxışına təqdim etmək hüququna malikdir.

Şəraitdən asılı olaraq, qəbul ölkəsində və ya təyinat ölkəsində gömrük baxışına təqdim edilmiş göndərişlər üçün poçtun xeyrinə ən çoxu 2,61 XAH həcmində xüsusi tarif tutula bilər. Hər bir M kisə üçün xüsusi tarifin həcmi ən çoxu 3,27 XAH-a çata bilər. Bu tarif yalnız üzərinə gömrük rüsumu və ya bu cür xarakterli digər vergilər qoyulmuş göndərişlərin gömrüyə təqdim edilməsi və gömrük baxışı üçün tutulur.

1. Poçt müdiriyyətləri şəraitdən asılı olaraq göndəricidən və ya ünvançıdan gömrük rüsumları və bütün digər mümkün vergiləri götürmək hüquna malikdir.

1.1. 35-ci maddədə göstərilən hallar istisna olmaqla Poçt müdiriyyətləri aşağıdakılara cavabdehlik daşıyır:

1.2. Müdiriyyətlər həmçinin öz öhdələrinə fors-major halları ilə bağlı itkilərin kompensasiya edilməsini götürə bilər.

2.1. Sifarişli göndərişlərin itməsi hallarında göndərici onun kompensasiyasını almaq hüququna malikdir.

2.2. Sifarişli göndərişin oğurlanması və ya zədələnməsi halında göndərici dəyən ziyanın kompensasiyasını almaq hüququna malikdir. Lakin bu halda, göndəriş tərkibinin təsadüfi oğurluq və ya zədələnmədən etibarlı qorunması üçün qablaşdırmanın kafi olduğu təsdiq edilməlidir.

3.1. Çatdırılması nəzarətdə olan göndərişlərin itməsi hallarında göndərici ödəmiş olduğu tarifləri geri almaq hüququna malikdir.

3.2. Əgər göndərişin içərisi tam oğurlanmış və ya zədələnmişdirsə, göndərici həmçinin ödəmiş olduğu tarifləri geri almaq hüququna malikdir. Lakin bu halda göndəriş tərkibinin təsadüfi oğurluq və ya zədələnmədən qorunması üçün qablaşdırmanın lazımi qaydada olduğu təsdiq edilməlidir.

4.1. İtmiş, oğurlanmış və ya zədələnmiş qiyməti elan olunmuş göndərişin kompensasiyası əslində dəymiş ziyanın həqiqi dəyəri qədər olmalıdır. Dolayısı ilə dəyən ziyanlar və ya realizə edilməmiş mənfəətlər nəzərə alınmır. Lakin bu kompensasiya məbləği, heç bir halda, XAH-la göstərilmiş, elan edilmiş qiymətin məbləğindən yüksək ola bilməz.

4.2. Kompensasiya məbləği eyni tipli qiymətli əşyaların göndərilmə üçün qəbul olunduğu yerdə və anda mövcud preyskurant qiymətləri üzrə XAH-a çevrilməklə hesablanır. Preyskurant qiymətləri olmadıqda, kompensasiya əşyaların adi qiymətləri üzrə, həmin əsaslarla hesablanır.

4.3. Əgər kompensasiya, qiyməti elan edilmiş göndərişin itkisinə, tam oğurlanmasına və ya tam zədələnməsinə görə hesablanmışdırsa, bu halda, göndərici və ya şəraitdən asılı olaraq ünvançı, əlavə olaraq, ödəmiş olduğu tarif və rüsumların kompensasiyasını almaq hüququna malikdir. Bununla bərabər, sığorta rüsumu heç bir halda kompensasiya edilmir; bu rüsum Qəbul müdiriyyətinin xeyrinə qalır.

5. 2.1 və 4.1 paraqrafları üzrə müddəalardan istisna olaraq, ünvançı oğurlanmış və zədələnmiş sifarişli və ya qiyməti elan edilmiş göndərişləri aldıqdan sonra da kompensasiya hüququna malikdir.

6. Qəbul müdiriyyəti göndəricilərə öz ölkəsində 2.1. paraqrafı üzrə təyin edilmiş konpensasiyalardan az olmamaq şərti ilə sifarişli göndərişlər üçün öz daxili qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş konpensasiyalar ödəmək hüququna malikdir. Bu müddəa, əgər kompensasiya ünvançıya ödənilirsə, təyinat ölkəsinə də aiddir.

Bununla bərabər 2.1 paraqrafı üzrə təyin edilmiş məbləğlər aşağıdakı hallarda tətbiq ediləcək qalır:

1. Poçt müdiriyyətləri sifarişli göndərişləri, nəzarətlə çatdırılan göndərişləri və qiyməti elan edilmiş göndərişləri, öz ölkələrinin müvafiq kateqoriyalı göndərişlər üçün müəyyən edilmiş daxili qaydalarına uyğun şəkildə ötürdükləri hallarda, bu göndərişlərə görə məsuliyyət daşımaqdan azad edilirlər. Bununla belə, məsuliyyət aşağıdakı hallarda saxlanılır:

2. Poçt müdiriyyətləri aşağıdakı hallarda məsuliyyət daşımır:

3. Poçt müdiriyyətləri gömrük bəyannaməsinə görə, onun hansı formada tərtib edilməsindən asılı olmayaraq, heç bir məsuliyyət daşımır. Müdiriyyətlər həmçinin gömrük baxışına məruz qalan göndərişlərin yoxlanılması zamanı gömrük xidmətləri tərəfindən qəbul edilmiş qərarlara görə heç bir məsuliyyət daşımır.

1. Məktub korrespondensiya göndərişlərini təqdim edən şəxs göndərilməsinə icazə verilməyən və ya buraxılış şərtlərinə cavab verməyən əşyaları göndərməklə əlaqədar digər poçt göndərişlərinə vurulmuş bütün zədələnmələrə görə məsuliyyət daşıyır.

2. Göndərici Poçt müdiriyyətləri ilə eyni dərəcədə məsuliyyət daşıyır.

3. Hətta əgər qəbul müəssisəsi bu cür göndərişi qəbul etmişdirsə də, göndərici üzərindən məsuliyyət götürülmür.

4. Əgər Müdiriyyətlər və ya daşıyıcılar tərəfindən səhvlərə və laqeydliklərə yol verilmişdirsə, bu halda göndərici məsuliyyət daşımır.

1. Məsuliyyət daşıyan Müdiriyyətə qarşı iddia vermə hüququna əməl edilməsi şərti ilə kompensasiyasının ödənilməsi öhdəçiliyi, şəraitdən asılı olaraq, Qəbul müdiriyyətinin və ya Təyinat müdiriyyətinin üzərinə qoyulur. Nəzarətli çatdırılan göndərişlərə görə tariflərin ödənilməsi öhdəçiliyi Qəbul müdiriyyətinin üzərinə qoyulur.

2. Göndərici bu kompensasiyadan ünvançının xeyrinə olaraq imtina etmək hüququna malikdir və əksinə, ünvançı öz hüquqlarından göndəricinin xeyrinə olaraq, imtina etmək hüququna malikdir. Əgər daxili qanunvericilik buna imkan verirsə, göndərici və ya ünvançı üçüncü bir şəxsə kompensasiyanı almağa icazə verə bilər.

3. Daşınmada iştirak edən və müntəzəm şikayətləri alaraq, iki ay müddətində qəti cavab və ya aşağıdakı 3,1 və 3.2 paraqraflarında göstərilən cavablardan birini verməyən Müdiriyyətin əvəzində Qəbul müdiriyyəti və ya şəraitdən asılı olaraq, Təyinat müdiriyyəti şikayətçiyə ona çatası müvafiq kompensasiyanı ödəyə bilər:

Reklamasiya blankının tam doldurulmadığı və 3-cü paraqrafda nəzərdə tutulmuş müddəti aşmasına səbəb olmaqla, əlavə informasiya üçün qaytarılmalı olduğu halda da, Qəbul müdiriyyəti və ya şəraitdən asılı olaraq, Təyinat müdiriyyəti həmçinin, şikayətçiyə, ona çatası kompensasiyanı ödəmək hüququna malikdir.

1. Əgər kompensasiya ödənildikdən sonra əvvəllər itirilmiş hesab olunan sifarişli və ya qiymətli elan edilmiş göndəriş və ya içindəkinin bir hissəsi tapılmışdırsa, bu halda ödənilmiş kompensasiya məbləğinin geri qaytarılması şərti ilə, üç ay ərzində göndərişin göndəriciyə və ya ünvançıya verilə biləcəyi barədə ona məlumat verilir. Eyni zamanda ondan göndərişin kimə təqdim edilməli olduğu barədə sorğu edilir. İmtina halında və ya müəyyən edilmiş müddət ərzində cavab alınmadığı halda göstərilən qayda ünvançı barədə və ya şəraitdən asılı olaraq, göndərici barədə tətbiq edilir.

2. Əgər göndərici və ya ünvançı göndəriş almaqdan imtina edirsə, bu halda həmin göndəriş Müdiriyyətin və ya lazımi halda, ziyanı ödəmiş Müdiriyyətin ixtiyarına keçir.

3. İtmiş hesab olunan qiyməti elan edilmiş göndəriş sonradan tapıldıqda, içindəkinin dəyəri ödənilmiş kompensasiya məbləğindən aşağı olduğu aşkar edilərsə, qəsdən artıq qiymətin elan edilməsindən irəli gələn nəticələrdən asılı olmayaraq, göndərici göndərişin ona çatdırılması zamanı kompensasiya məbləğini geri qaytarmalıdır.

1. Poçt müdiriyyətləri öz aralarında elektron poçtu xidmətində iştirak etmək barədə razılıq əldə edə bilərlər.

2. Elektron poçtu — poçt xidmətinin elə bir növüdür ki, burada göndəricidən fiziki və ya elektron şəkildə qəbul edilmiş məlumatların orijinala uyğun olaraq və bir neçə saniyə ərzində ötürülməsi üçün elektrik kanallarından istifadə olunur və ya məmulatlar ünvançıya fiziki və ya elektron şəkildə çatdırılır. Məlumat fiziki formada qəbul edildiyi halda o elektron yolu ilə bir qayda olaraq mümkün qədər ən uzaq məsafələrə ötürülür və ünvançı üçün mümkün qədər ən münasib fiziki formada bərpa edilir. Fiziki formada olan məlumat ünvançıya bağlı şəkildə, məktub korrespondensiyası göndərişi kimi təqdim edilir.

3. Elektron poçtu üzrə tariflər Müdiriyyətlər tərəfindən dəyərə və bazar tələblərinə uyğun olaraq təyin edilir.

1. Bürofaks tipli xidmətlər qamması mətn və illüstrasiyaları orijinala uyğun olaraq, faks xidməti vasitəsilə ötürməyə imkan verir.

1. Xidmətlər qamması EHM-də (Fərdi Kompüter, (mərkəzi EHM) elektron maşına) tərtib olunmuş mətn və illüstrasiyaların ötürülməsini həyata keçirməyə imkan verir.

1. Müdiriyyətlər daxil olan və ya çıxan prioriter və aviagöndərişlərin, eləcə də yerüstü və qeyri-prioritet göndərişlərin işlənilməsi müddətini təyin etməlidirlər. Bu müddət onların daxili xidmətlərinin müvafiq göndərişlərinə tətbiq edilən müddətlərdən az münasib olmamalıdır.

2. Qəbul və təyinat müdiriyyətləri tərəfindən təyin edilmiş müddətləri oriyentir kimi qəbul edərək və daşınma vaxtını nəzərə alaraq Qəbul müdiriyyətləri xaricə göndərilən prioritet və aviagöndərişlər üzrə xidmətin keyfiyyəti sahəsində məqsədləri dərc etməlidir.

3. Poçt müdiriyyətləri təyin edilmiş müddətlərə əməl edilməsini Beynəlxalq Büro və ya Regional İttifaqlar tərəfindən təşkil olunmuş sorğular vasitəsilə, yaxud ikitərəfli razılaşmalar əsasında periodik olaraq yoxlayır.

4. Təyin edilmiş müddətlərə əməl edilməsini, həmçinin Poçt müdiriyyətləri tərəfindən digər nəzarət sistemləri vasitəsilə də xüsusi halda xarici nəzarət yoxlayışları zamanı müntəzəm olaraq yoxlamaq arzu ediləndir.

5. İmkan daxilində Müdiriyyətlər xidmətin keyfiyyətinə nəzarət sistemini beynəlxalq poçt depeşləri üzrə (istər daxil olan, istərsə də çıxan) tətbiq edirlər; burada söhbət, imkan daxilində, qəbul anından çatdırma anına qədər keçirilən tam nəzarətdən gedir.

6. Bütün üzv ölkələr öz beynəlxalq poçt xidmətlərinin istismarında onlar üçün sorğu əhəmiyyəti olan qəbulun son müddətləri barədə aktuallaşdırılmış məlumatı Beynəlxalq Büroya təqdim edirlər.

7. İmkan daxilində məlumatlar prioritet və qeyri-prioritet poçt axınları üçün ayrı-ayrılıqda təqdim edilməlidir.

1. Müdiriyyətlər, onlardan birinin və ya bir neçəsinin vasitəçiliyi ilə göndərişləri bir-birinə istər bağlı depeşlərdə, istərsə də açıq tranzitlə xidmətin tələbatına və rahatlığına uyğun olaraq göndərir.

2. Əgər poçtun daşınması hər hansı bir ölkədən tranzitlə keçməklə, bu ölkənin Poçt müdiriyyətinin iştirakı olmadan həyata keçirilirsə, həmin Müdiriyyət bu barədə qabaqcadan məlumatlandırılmalıdır. Tranzitin bu cür forması tranzit ölkənin Poçt müdiriyyətinin üzərinə məsuliyyət qoymur.

3. Müdiriyyətlər öz aralarında müvafiq razılaşma əldə etdikləri şəraitdə, yerüstü poçt depeşlərini hava yolu ilə məhdud prioritetlə göndərmək hüququna malikdir və bu Müdiriyyətlər həmin depeşləri öz ölkələrinin aeroportlarında alırlar.

4. Mübadilə Reqlamentin müddəaları əsasında həyata keçirilir.

1. Bağlı depeşlərlə mübadilə digər ölkələrin quru yol, dəniz və ya hava yolları xidmətlərinin vasitəsilə aşağıdakılar arasında həyata keçirilə bilər:

2. 1-ci paraqrafda göstərilən depeşlərə yığılmış məktub korrespondensiyası göndərişləri, yalnız bu depeşləri alan və ya göndərən hərbi bölmələrin və ya qərargahların, eləcə də gəmi və ya təyyarə ekipajlarının üzvləri tərəfindən göndərilə və ya alına bilər. Bu göndərişlərə tətbiq edilən tariflər və göndərilmə şərtləri hərbi bölmənin sərəncamında olduğu, yaxud gəmi və ya təyyarələrin məxsus olduğu ölkənin Poçt müdiriyyətlərinin qaydalarına uyğun müəyyən edilir.

3. Xüsusi razılaşma istisna edilməklə, hərbi bölməni öz sərəncamına götürmüş, yaxud hərbi gəmi və ya təyyarənin məxsus olduğu ölkənin Müdiriyyəti depeşlərin tranzit üzrə xərclərini, son xərcləri və hava daşınması xərclərini müvafiq Müdiriyyətlərə ödəməyə borcludur.

1. Əgər fövqəladə şərait nəticəsində hər hansı Poçt müdiriyyəti müvəqqəti olaraq xidmət işini tam və ya qismən dayandırmağa məcburdursa, o, bu barədə marağı olan Müdiriyyətlərə dərhal xəbər verməlidir.

1. Əks hal sübut olunmayınca, məsuliyyət, göndərişi qeyd-şərtsiz qəbul edərək və təhqiqatın aparılması üçün bütün lazımi vasitələr əlində olmaqla, bu göndərişin nə ünvançıya çatdırılmasını və nə də digər Müdiriyyətə düzgün qaydada ötürülməsini (bu həqiqətən də olmuşdursa) müəyyənləşdirə bilməyən Müdiriyyətin üzərinə düşür.

2. Əgər itki, oğurluq və ya zədələnmə halları göndərilmə zamanı baş vermişdirsə və bu hadisələrin hansı ölkənin ərazisində və ya xidmətində baş verdiyini müəyyən etmək mümkün deyildirsə, bu halda müvafiq Müdiriyyətlər ziyanı bərabər hissələrlə (yarıbayarı) ödəyir.

3. Bir Müdiriyyətin digər Müdiriyyətlərə görə məsuliyyəti heç bir halda, bu Müdiriyyət tərəfindən qəbul olunmuş qiymət elan edilməsinin ən yüksək həddindən artıq ola bilməz.

4. Qiyməti elan edilmiş göndərişlər xidmətini təmin etməyən Poçt müdiriyyətləri qiyməti elan edilmiş göndərişlərin bağlı depeşlərdə daşınması zamanı bu göndərişlərə görə sifarişli göndərişlər üçün nəzərdə tutulmuş qaydada məsuliyyət daşıyır. Poçt müdiriyyətləri istifadə etdikləri gəmilərdə və təyyarələrdə qiymətli əşyaların daşınmasına görə məsuliyyət daşımadığı hallarda da, həmçinin həmin qayda tətbiq edilir.

5. Əgər itki, oğurluq və ya zədələnmə halları qiyməti elan edilmiş göndərişlər xidmətini təmin etməyən Aralıq müdiriyyətin ərazisində və ya xidmətində baş vermişdirsə, bu halda Qəbul müdiriyyəti Aralıq müdiriyyətin bağlamadığı ziyanı ödəyir. Ziyanın ölçüsünün Aralıq müdiriyyət tərəfindən qəbul olunmuş qiymət elan edilməsinin ən yüksək həddindən artıq olduğu hallarda da, eyni qayda tətbiq edilir.

6. Ləğv edilməsi mümkün olmayan gömrük rüsumları və digər vergilər göndərişin itkisi, oğurlanması və ya zədələnməsi üçün məsuliyyət daşıyan Müdiriyyətin hesabına aid edilir.

7. Kompensasiyanı ödəmiş Müdiriyyət bu ödənişi almış şəxsin hüquqlarını ödənişin məbləği hüdudlarında təmsil etməklə, lazımi halda ziyanı ünvançıdan və ya göndəricidən, yaxud üçüncü şəxslərdən ala bilər.

1. 50-ci maddənin şərtlərinə əməl edilməklə iki Müdiriyyət arasında və ya eyni bir ölkənin iki müəssisəsi arasında, bir və ya bir neçə digər Müdiriyyətin xidmətlərinin (üçüncü xidmətlər) vasitəçiliyi ilə mübadilə olunan bağlı depeşlərin daşınmasına görə tranzit xərclərin ödənişi tutulur. Bu ödəniş quru yol və dəniz tranziti xidmətlərinin göstərilməsinə görə olan kompensasiyadır.

2. Açıq tranzitlə göndərilən göndərişlər üçün həmçinin tranzit xərcləri alına bilər. Tətbiq üsulları Reqlamentdə müəyyənləşdirilmişdir.

1. Tranzit xərcləri aşağıdakı cədvəldə göstərilən şkalalara uyğun olaraq hesablanır:

1. 50-ci maddənin şərtlərinə əməl edilməklə Digər müdiriyyətdən məktub korrespondensiyası göndərişləri alan hər bir Müdiriyyət alınmış beynəlxalq poçta görə Göndərici müdiriyyətdən xərclərin kompensasiyasını götürmək hüququna malikdir.

2.1. M kisələr istisna edilməklə, məktub korrespondensiyası göndərişlərinə görə kompensasiya hər kq üçün 3,427 XAH təşkil edir.

2.2. M kisələrə tətbiq edilən tarif hər kq üçün 0,653 XAH-a bərabərdir.

3.1. Əgər hər hansı istiqamətdə il ərzində 150 tondan çox (M kisələr istisna olmaqla) poçt göndərən və ya qəbud edən Müdiriyyət, göndərilmiş və ya alınmış poçtun 1 kq-a düşən göndərişlərin orta miqdarının dünya üzrə qəbul edilmiş orta kəmiyyətindən — 17,26 göndərişdən fərqli olduğunu aşkar edirsə, bu Müdiriyyət tariflərə yenidənbaxılmanı o halda tələb edə bilər ki, əgər dünya üzrə qəbul edilmiş orta kəmiyyətlə münasibətdə:

3.2. Yenidənbaxılma Reqlamentdə müəyyən edilmiş şərtlər əsasında həyata keçirilir.

4.1. Böyük miqdarda poçt üçün Təyinat müdiriyyəti aşağıdakı düsturlardan birinə uyğun olaraq, xüsusi kompensasiya tələb edə bilər:

4.2. 3.1.3 paraqrafının müddəalarına qeyd-şərt etməklə, əgər Təyinat müdiriyyəti böyük miqdarda poçt üçün xüsusi ödəniş tələb edirsə, bu halda göndərən müdiriyyət poçt axınının qalığına 3.1. paraqrafına uyğun olaraq, yenidənbaxılmanı tələb etmək hüququna malikdir.

5. Poçt İstismarı Şurası iki Konqresarası müddətdə 2-ci və 4.1.1-ci paraqraflarda göstərilən kompensasiyasını dəyişdirmək hüququna malikdir. Həyata keçiriləcək yenidənbaxılma etibarlı iqtisadi və maliyyə məlumatlarına əsaslanmalıdır. Mümkün dəyişiklik haqqında qərar Poçt İstismarı Şurası tərəfindən müəyyən edilmiş tarixdən qüvvəyə minir. O, həmçinin 4.2.1. paraqrafında göstərilmiş, kompensasiya sisteminin tətbiq edilməsinin üsullarını təyin etmək hüququna malikdir.

6. İstənilən Müdiriyyət 1-ci paraqrafda nəzərdə tutulmuş kompensasiyadan tam və ya qismən imtina edə bilər.

7. İkitərəfli və ya çoxtərəfli sazişlər əsasında maraqlı Müdiriyyətlər son xərclərlə bağlı hesabların ödənilməsi üçün digər kompensasiya sistemlərini tətbiq edə bilərlər.

1. 7.2.2. maddəsində göstərilmiş məktub korrespondensiyası göndərişləri, bağlı depeşlərdə qəbul yerinə qaytarılan çatdırılmamış poçt göndərişləri, həmçinin içərisində boş poçt kisələri olan göndərişlər quru yol və ya dəniz tranziti üzrə xərclərin və son xərclərin ödənilməsindən azad edilir.

1.1. Yerüstü poçt üçün tranzit xərclər üzrə hesabat hər il Tranzit müdiriyyət tərəfindən hər bir Qəbul müdiriyyəti üçün tərtib edilir. Bu hesabat baxılan il ərzində tranzitlə alınmış göndərilmiş depeşlərin çəkisi əsasında aparılır. Bu zaman, 48-ci maddə üzrə təyin edilmiş şkalalar tətbiq edilir.

1.2. Tranzit xərcləri depeşlərin Qəbul müdiriyyəti çəkir. 1.4. paraqrafında nəzərdə tutulmuş istisnanın qəbul edilməsi şərti ilə, bu xərclər, tranzit ölkə kimi depeşlərin göndərilməsini həyata keçirmiş və ya depeşlərin quru yol və ya dəniz daşınmasında onun xidməti iştirak etmiş ölkələrin Müdiriyyətlərinə ödənilir.

1.3. Əgər depeşlərin tranzit keçməklə göndərildiyi ölkənin Müdiriyyəti, bu depeşlərin quru yol və ya dəniz daşınmasında iştirak etmirsə, bu halda müvafiq tranzit xərclər Təyinat müdiriyyətinə (əgər bu Müdiriyyət həmin tranzitlə bağlı xərcləri çəkmişdirsə) ödənilir.

1.4. Tranzit depeşlərin dəniz daşınması üçün xərclər depeşlərin qəbul Poçt müdiriyyətləri və dəniz şirkətləri və ya onların vasitəçiləri arasında bilavəsitə ödənilə bilər. Müvafiq yükləmə portunun Poçt müdiriyyəti qabaqcadan buna öz razılığını bildirməlidir.

1.5. Əgər illik saldo 163,35 XAH-dan çox deyilsə, bu halda Müdiriyyət-debitor tranzit xərclərin ödənilməsindən azad edilir.

2.1. M kisələr istisna edilməklə, məktub korrespondensiyası göndərişləri üçün son xərclər üzrə illik hesabat baxılan il ərzində alınmış depeşlərin faktiki çəkisi əsasında Müdiriyyət-kreditor tərəfindən tərtib edilir. Bu zaman 49-cu maddədə təyin edilmiş tariflər tətbiq olunur.

2.2. M kisələri üçün son xərclər üzrə illik hesabat çəki əsasında 49-cu maddədə müəyyən edilmiş müddəalara uyğun olaraq tərtib edilir.

2.3. İllik çəkinin təyin edilməsinin mümkün olması üçün, depeşlərin Qəbul müdiriyyəti daim hər bir depeş üçün aşağıdakıları göstərməlidir:

2.4. Əgər böyük miqdarda göndərişlərin miqdarını və çəkisini təyin etmək zəruri olarsa, bu halda həmin kateqoriyalı poçt üçün Reqlamentdə göstərilmiş üsullar tətbiq olunur.

2.5. Maraqlı müdiriyyətlər, öz qarşılıqlı münasibətlərində son xərclərin hesabatının müxtəlif statistik metodlarla həyata keçirilməsi barədə razılıq əldə edə bilərlər. Onlar həmçinin Reqlamentdə nəzərdə tutulmuş statistik perioddan fərqli olan periodiklik barədə də razılaşa bilərlər.

2.6. Əgər illik saldo 326,70 XAH-dan çox deyilsə, bu halda Müdiriyyət-debitor son xərclərin ödənilməsindən azad edilir.

3. Hər bir Müdiriyyət illik nəticələri, bu nəticələr, onun fikrinə görə həqiqilikdən xeyli fərqlənirsə, arbitraj üzrə komissiyanın baxılmasına vermək hüququna malikdir. Bu arbitraj Ümumi reqlamentin 128-ci maddəsi ilə nəzərdə tutulmuş qaydada yaradılır. Arbitrlər məhkəmə qaydasında tranzit və ya son xərclərin ödəniləcək məbləğini təyin etmək hüququna malikdir.

1. Hava yolunun bütün məsafəsi boyu daşınma üzrə xərclər aşağıdakı qaydada ödənilir:

2. Bu qaydalar həmçinin, tranzit rüsumlardan azad olunmuş aviadepeşlərə, açıq tranzitiə göndərilən prioritet göndərişlərə və aviagöndərişlərə də tətbiq edilir.

3. Əgər ölkə daxilində hava daşınmaları üzrə orta-tarazlaşdırılmış keçid məsafəsi 300 km-dən çox olarsa, bu halda öz ölkəsi daxilində beynəlxalq poçtun hava daşınmasını təmin edən hər bir Təyinat müdiriyyəti, bu daşınma ilə bağlı əlavə xərclərin kompensasiyasını almaq hüququna malikdir. Əgər pulsuz daşınma barədə razılaşma yoxdursa, bu halda xarici ölkədən daxil olan bütün prioritet depeşlər və avia depeşlər üçün, onların daxildə hava yolu ilə daşınıb-daşınmamasından asılı olmayaraq, yuxarıda göstərilən xərclər eyni qaydada olmalıdır.

4. Lakin, əgər Təyinat müdiriyyəti tərəfindən son xərclər üzrə götürülən kompensasiya başlıca olaraq, dəyərə və ya daxili tariflərə əsaslanırsa, bu halda daxili hava daşınması üçün xərclərin heç bir əlavə kompensasiyası həyata keçirilmir.

5. Təyinat müdiriyyəti orta-tarazlaşdırılmış məsafənin hesablanması zamanı, son xərclərinin kompensasiyasının hesabatı başlıca olaraq, dəyərə və ya Təyinat müdiriyyətinin daxili tariflərinə əsaslanmış bütün depeşlərin çəkisini istisna edir.

6. Maraqlı müdiriyyətlər arasında avia korrespondensiya barədə xüsusi razılaşma olmadıqda, bu avia korrespondensiyanın yerüstü və ya dəniz yolu ilə mümkün daşınması halında 48-ci maddə tətbiq olunur. Bununla belə, aşağıdakı işlər üçün tranzit xərclərin heç bir ödənişi aparılmır:

1. Müdiriyyətlər arasında hava daşınmaları üçün hesabların ödənişinə tətbiq olunan əsas tarif Poçt İstismarı Şurası tərəfindən təsdiq edilir. Bu tarif Reqlamentdə təyin edilmiş düstur üzrə Beynəlxalq büro tərəfindən hesablanır.

2. Bağlı depeşlərin açıq tranzitlə göndərilən prioritet və avia göndərişlərin daşınması üzrə xərclərin hesabatı, eləcə də buna aid hesabat metodları Reqlamentdə şərh edilmişdir.

1. Poçt müdiriyyətləri digər Poçt müdiriyyətləri ilə və xarici partnyorlarla faks rabitəsinin qurulması barədə razılığa gələ bilərlər.

2. Marağı olan Müdiriyyətlər məlumat mübadiləsini həyata keçirmək üçün təchizatçı və texniki vasitə (elektron avadanlığı və təminatı) seçməkdə sərbəstdir.

3. Şəbəkə xidmətinin təchizatçısı ilə razılaşma əsasında Poçt müdiriyyətləri bu xidmətlərin ödəniş üsulu barədə iki tərəfli qaydada saziş bağlayır.

4. Poçt müdiriyyətləri, faks mübadiləsinin həyata keçirilməsi ilə bağlı xidmət üçün ödəniş aparmayan hər hansı digər Müdiriyyətlə görə^* nə maliyyə, nə də hüquqi məsuliyyət daşımır.

1. Poçt müdiriyyətləri arasındakı münasibətlərdə beynəlxalq poçt mübadiləsi üzrə hesabların ödənişi cari maliyyə əməliyyatı kimi baxıla bilər və bu, maraqlı üzv ölkələrin, bu məsələ üzrə razılaşmalar olduğu halda, qüvvədə olan beynəlxalq öhdəçiliklərinə uyğun həyata keçirilə bilər. Müvafiq razılaşmalar olmadıqda, hesabların ödənişi Reqlamentin müddəalarına uyğun aparılır.

1. Poçt xidmətinin təmin edilməsinə dair məlumatların təqdim olunması, Beynəlxalq Büronun nəşrləri, sənədlərin saxlanılması və istifadə olunan blanklar barədə müddəalar Reqlamentə aid edilir.

1. EMS xidməti, poçt xidmətləri içərisində fiziki cəhətdən ən sürətlisidir. Bu xidmət məktub korrespondensiyasının, sənədlərin və ya malların ən qısa müddətlərdə qəbulu, ötürülməsi və çatdırılmasını özündə birləşdirir.

2. EMS xidməti ikitərəfli sazişlər əsasında reqlamentləşdirilir. Bu sazişlərlə dəqiq müəyyənləşdirilməyən aspektlər İttifaq Aktlarının müvafiq müddəalarına aid olunur.

3. Bu xidmət, imkan daxilində, aşağıdakı elementlərdən ibarət olan loqotip üzrə müəyyən edilir:

Loqotip milli xidmətdə istifadə olunan adla tamamlana bilər.

4. Xidmət tarifləri Qəbul müdiriyyəti tərəfindən xərclər və bazar tələbatı nəzərə alınmaqla təyin edilir.

1. Üzv ölkələrin hökumətləri aşağıdakı tədbirləri yerinə yetirməyi və ya həmin zəruri tədbirlərin görülməsi barədə öz ölkələrinin qanunverici orqanlarına təklif verməyi öz öhdəsinə götürür:

1. Hazırkı Konvensiya və onun Reqlamentinə dair Konqresə təqdim olunmuş təkliflər, iştirak edən və səs verən üzv-ölkələrin əksəriyyəti tərəfindən bəyənildiyi halda, qüvvəyə minir. Konqresdə təmsil edilmiş üzv-ölkələrin ən azı yarısı səsvermədə iştirak etməlidir.

2. Qərar qəbul edilməsi üçün Konqres tərəfindən Poçt İstismarı Şurasına verilmiş və ya iki Konqres arasındakı müddətdə irəli sürülmüş Reqlamentə dair təkliflər, Poçt İstismarı Şurasının üzvlərinin əksəriyyəti tərəfindən bəyənildiyi halda qüvvəyə minir.

3. İki Konqres arasındakı müddətdə hazırkı Konvensiyaya dair irəli sürülmüş təkliflər aşağıdakı qaydalar üzrə qəbul olunduqları halda, qüvvəyə minir:

4. 3.1 paraqrafında nəzərdə tutulmuş müddəalara baxmayaraq milli qanunvericiliyi, təklif olunmuş dəyişikliklə hələ uyğunlaşa bilməyən hər hansı üzv ölkə Beynəlxalq Büronun Baş Direktoruna, bu dəyişikliyin qəbul edilməsinin onun üçün qeyri-mümkün olduğu barədə yazılı bəyanatla müraciət etmək hüququna malikdir və bu bəyanat məlum dəyişiklik haqqında məlumatın alındığı andan doxsan gün müddətində təqdim edilməlidir.

1. Hazırkı Konvensiya 1 yanvar 1996-cı ildən qüvvəyə minir və növbəti Konqres Aktlarının qüvvəyə mindiyi tarixə qədər qüvvədə qalır.

2. Bunu təsdiq edərək üzv-ölkələrin hökumətlərinin Səlahiyyətli nümayəndələri hazırkı Konvensiyanı bir nüsxədə imzaladılar və bu Konvensiya saxlanılmaq üçün Beynəlxalq Büronun Baş Direktoruna veriləcəkdir. Bu nüsxənin surəti hər bir tərəfdaşa Konqresin keçirildiyi ölkənin hökuməti tərəfindən çatdırılacaqdır.

14 sentyabr 1994-cü il tarixdə Seulda icra edildi.