1.1. Hüquqi şəxslər və sahibkarlıq fəaliyyətini hüquqi şəxs yaratmadan həyata keçirən fiziki şəxslər (fərdi sahibkar) onların vergi ödəməsi vəzifəsini şərtləndirən halların olub-olmamasından asılı olmayaraq vergi orqanlarında vergi ödəyicisi kimi uçota alınırlar.

1.2. Vergi ödəyiciləri vergi orqanında uçota durmağa, vergi orqanı isə vergi ödəyicilərinin uçotunu aparmağa borcludurlar.

1.3. Vergi ödəyicisi olan hüquqi şəxs, onun filialları və nümayəndəlikləri və ya digər təsərrüfat subyektləri (obyektləri) olduğu yer üzrə, fərdi sahibkar və Vergi Məcəlləsinin müddəalarına uyğun olaraq bəyannamə verməli olan rezident fiziki şəxs isə yaşadığı yer üzrə vergi orqanında uçota alınmalı və onlara bütün vergilər üzrə, o cümlədən Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən malların keçirilməsi ilə bağlı ödənişlər üzrə Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisində vahid olan VÖEN verilməlidir.

1.4. Vergi ödəyicisi kimi uçota alınmayan vergi agenti olan təşkilatlar hüquqi şəxslər üçün müəyyən edilmiş qaydada olduqları yer üzrə vergi orqanlarında uçota alınırlar.

1.5. Daimi nümayəndəliklərin vergi orqanlarında uçota alınması Azərbaycan Respublikasının hüquqi şəxsləri üçün müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir.

1.6. Vergi ödəyicisi haqqında mə`lumatlar qanunla müəyyən olunmuş hallar istisna olmaqla, onun uçota alınması anından vergi sirri hesab olunur.

1.7. Vergi ödəyicisinin vergi uçotuna alınması yerinin müəyyən edilməsi ilə bağlı çətinliklər yarandıqda, onun uçota alınması yerini təqdim olunmuş mə`lumatlar əsasında Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyi müəyyən edir.

1.8. Vergi ödəyiciləri olan hüquqi şəxslər onların yuxarı təşkilatlarına VÖEN verildikdən sonra uçota alınırlar.

1.9. Vergi uçotuna alınma, yenidən uçota alınma, uçotdan çıxarılma ödənişsiz həyata keçirilir.

1.10. Vergi ödəyicilərinin uçota alınması onların ərizələrinə əsasən həyata keçirilir. Bu ərizələrin forması Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir.

3.1. Vergi orqanına təqdim olunan sənədlər xüsusi jurnalda tarixlər üzrə ardıcıl nömrələrlə qeydə alınır və qeydiyyat nömrəsi vergi ödəyicilərindən daxil olan ərizələrin müvafiq bəndində yazılır.

3.2. Ərizənin və ona əlavə edilən sənədlərin tam şəkildə qəbuluna onları qəbul etmiş vergi orqanının məs`ul işçisi qanunvericiliyə uyğun məs`uliyyət daşıyır.

3.3. Vergi orqanı vergi ödəyicisinin uçota alınmasını vergi uçotuna alınması haqqında ərizənin və digər zəruri sənədlərin vergi orqanına daxil olduğu gündən sonrakı 10 gün müddətində həyata keçirməli və həmin müddətdə də vergi ödəyicisinə şəhadətnamə verməlidir.

Bu Qaydanın 2.1.5-ci yarımbəndində nəzərdə tutulan hallarda hüqüqi şəxs həm özünün olduğu yer üzrə, həm də onun filialının; nümayəndəliyinin və ya digər təsərrüfat subyektinin (obyektinin) olduğu yer üzrə uçota alındıqda, onun filialına, nümayəndəliyinə və ya digər təsərrüfat subyektinə (obyektinə) VÖEN verilə bilər.

3.4. VÖEN avtomatlaşdırılmış şəkildə xüsusi proqram tə`minatı vasitəsilə müəyyən olunur. VÖEN doqquz rəqəmdən ibarət olmaqla vergi ödəyicisini uçota alan vergi orqanının kodunu və vergi ödəyicisinin sıra nömrəsini əks etdirir.

Vergi ödəyicisinə VÖEN-ni əks etdirən uçota alınma haqqında şəhadətnamə verilir.

3.5. Şəhadətnamə vergi ödəyicisinin uçotda olmasını təsdiq edən əsas sənəd olmaqla, vergi ödəyicisinə bir dəfə verilir və onda saxlanılır. Şəhadətnamə itirildikdə və ya yararsız hala düşdükdə vergi ödəyicisinin müraciəti əsasında şəhadətnamənin yeni nüsxəsi verilir. Bu zaman verilən nüsxənin üzərində şəhadətnamənin yeni nüsxə olması barədə müvafiq qeyd aparılır. Şəhadətnamənin forması Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyi ilə razılaşdırılmaqla Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir.

3.6. Şəhadətnamələrin qeydiyyatı Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmiş formaya uyğun aparılmalıdır.

3.7. Vergi ödəyicisi uçota alındıqdan sonra onun dövlət qeydiyyatı haqqında şəhadətnaməsinin əslində VÖEN barədə qeyd aparılır və şəhadətnamə vergi ödəyicisinə qaytarılır.

3.8. Vergi ödəyicisi tərəfindən uçota alınması haqqında şəhadətnamə alındıqdan sonra, bank idarəsində hesab açmaq üçün ərizə verilir. Vergi orqanı bu ərizə əsasında vergi ödəyicisinə şəhadətnamə-dublikat verir. Vergi ödəyicisinə verilən şəhadətnamə-dublikatların sayı məhdudlaşdırılmır və onların hər biri nömrələnir. Şəhadətnamə-dublikatın alınması üçün vergi ödəyicisi tərəfindən verilən ərizənin və şəhadətnamə-dublikatın forması Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir.

Şəhadətnamə-dublikat alındığı tarixdən 10 gün müddətində hesab açılmaq üçün istifadə olunmadıqda qüvvədən düşmüş hesab edilir.

Şəhadətnamə-dublikat iki hissədən ibarətdir. Onun bir hissəsi vergi ödəyicisinin hesab açdığı bankda qalır, bildiriş adlanan digər hissəsi isə bank idarəsinin müvafiq qeydləri aparıldıqdan sonra onu vermiş vergi orqanına qaytarılır.

3.9. Şəhadətnamə-dublikatla yalnız onda göstərilmiş bankda hesab açmaq olar.

3.10. Şəhadətnamə-dublikatın bildiriş hissəsi vergi ödəyicisi tərəfindən 10 gün müddətində qaytarılmadıqda, vergi orqanı bunun səbəblərini vergi ödəyicisi və müvafiq bank idarəsi ilə dəqiqləşdirməlidir. Şəhadətnamə-dublikat 10 gün ərzində istifadə olunmadıqda, vergi ödəyicisinə verilmiş şəhadətnamə-dublikat geri alınır və hesabın açılmaması barədə bankdan alınmış rəsmi mə`lumata əsasən onun e`tibarsız olması haqqında vergi ödəyicisinin uçot mə`lumatlarında müvafiq qeydlər edilir.

Şəhadətnamə-dublikatların qeydiyyatı jurnalının forması Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilir.

4.1. VÖEN vergi ödəyiciləri tərəfindən mühasibat, statistika hesabatlarında, vergi haqq-hesablarında, bəyannamələrdə, təsərrüfat müqavilələrində, hesab-fakturalarda, qaimələrdə, nəzarət-kassa aparatlarının çeklərində, məktublarda, habelə gömrük, bank və bütün digər ödəniş sənədlərində hökmən göstərilməlidir.

Göstərilən sənədlərdə xüsusi yer nəzərdə tutulmadıqda, VÖEN bir qayda olaraq vergi ödəyicisinin adı ilə yanaşı yazılmalıdır.

4.2. Vergi orqanı vergi ödəyicisinə göndərilən bütün bildirişlərdə onun eyniləşdirmə nömrəsini göstərir.

4.3. Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinə uyğun olaraq vergi ödəyicisi hesab edilən vergi ödəyicilərinin hər hansı tədiyə, bank və gömrük sənədində VÖEN göstərilmədikdə, ödənişi aparan müvafiq bank idarələri, vergi və gömrük orqanları tərəfindən bu sənədlərin icra üçün qəbul edilməsinə yol verilmir.

4.4. Vergi ödəyicilərinə bank hesabları (hesablaşma, valyuta, ssuda, cari və sair) yalnız onlara eyniləşdirmə nömrələri verildikdən sonra açılır.

4.5. Vergi orqanları tərəfindən vergi ödəyicilərinin uçota alınması və ləğv edilməsi barədə rüb başa çatdıqdan sonrakı 7 gün müddətində müvafiq statistika orqanlarına mə`lumat verilir.

5.1. Vergi ödəyicilərinin uçot mə`lumatlarında dəyişikliklər onların Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmiş forma üzrə təqdim etdikləri ərizələri əsasında aparılır.

5.2. Vergi ödəyicisinin olduğu yer və ya yaşadığı yer dəyişdikdə, vergi orqanına bu cür dəyişiklik baş verdiyi gündən 15 gün müddətində ərizə verməlidir. Vergi ödəyicisinin vergi uçotunda olduğu vergi orqanına olduğu yer və yaşadığı yer dəyişdiyi barədə ərizə ilə müraciət etdiyi gündən sonra 15 gün müddətində həmin vergi orqanı vergi ödəyicisinin yenidən uçota alınmasını (yə`ni əvvəlki vergi orqanından uçotdan çıxarılması və yeni vergi orqanında uçota alınması) həyata keçirilməlidir.

5.3. Vergi ödəyicisinin uçota alınması haqqında ərizəsində göstərilən mə`lumatlarında hər hansı bir dəyişiklik bu Qaydanın 5.2-ci bəndində nəzərdə tutulmuş müddətlərdə aparılır.

5.4. Vergi ödəyicisi olan hüquqi şəxsin VÖEN-nin tamamilə ləğv olunması aşağıdakı hallarda həyata keçirilir:

5.5. Vergi ödəyicisi olan fiziki şəxsin VÖEN-nin ləğvi onun vəfatı və qanunvericiliklə yol verilə bilən digər hallarda mümkündür. Vergi ödəyicisi olan fiziki şəxslər tərəfindən fəaliyyətlərinin dayandırılması onların uçotdan çıxarılmasına əsas vermir.

5.6. Vergi ödəyicisinin VÖEN-i ləğv edilərkən, onun uçota alınmasını təsdiq edən şəhadətnamə vergi orqanına təhvil verilir. Vergi orqanı şəhadətnamə-dublikatın e`tibarsız hesab olunması barədə bank idarələrinə mə`lumat verməlidir.

5.7. Vergi orqanı uçotdan çıxarılmış vergi ödəyicilərinin qeydiyyat jurnalını Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmiş forma üzrə aparır.

Vergi ödəyiciləri uçota durmamağa və VÖEN almamağa görə Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi və digər normativ hüquqi aktları ilə müəyyən edilmiş qaydada məs`uliyyət daşıyırlar.